تفسیر آیات قرآن کریم – سوره اللیل– آیه7- کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْرَی

او را برای [پیمودن] آسان ترین راه آماده خواهیم کرد.

 

1 - خداوند، اهل سخاوت و تقوا و تصدیق کنندگان پاداش های موعود را، برای انجام دادن کارهای خیر، آماده و توانا می سازد.

 

فسنیسّره للیسری

فعل «یسّر»; یعنی، آسان ساخت (قاموس) و توفیق داد (صحاح). «یسری» وصف برای موصوف محذوفی از قبیل «الطریقة»، «الشریعة» و یا نظایر آن و به معنای سهل تر و آسان تر است. تغییر عبارت از «سنیسّر له الیسری» به «سنیسّره للیسری» بیانگر آن است که خداوند، وعده ایجاد تحولاتی را در درون شخص می دهد تا با سهولت، پذیرای آسان ترین شریعت ها گردد.

 

2 - انفاق، تقوا و ایمان به وعده های خداوند، فراهم سازنده زمینه برای دستیابی به آینده ای آسوده و راحت

 

فأمّا من أعطی ... فسنیسّره للیسری

حرف «سین» در «سنیسّره»، برای تأکید است و بعید نیست که برای استقبال و ناظر به این باشد که رسیدن به این نتیجه، نیازمند گذشت زمان و تکرار اعمالی است که آیات پیشین، بیانگر آن بود.

 

3 - انفاق گرانِ متقی و مؤمن، دارای آخرتی سرشار از آسایش

 

فأمّا من أعطی ... فسنیسّره للیسری

آیات بعد ـ که از «عسری» سخن گفته است ـ با جمله «و ما یغنی عنه ماله إذا تردّی» مصداق «عسری» را زمان هلاکت شخص و بی فایده بودن مال معرفی کرده است که بر جهان آخرت تطبیق می کند. بنابراین می توان گفت: «یسری» ـ که در مقابل آن است ـ نیز شامل آخرت می باشد. آیه «و إنّ لنا لَلآخرة و الاُولی» نیز شاهد تعمیم آن بر جهان آخرت است.

 

4 - اسلام، آسان ترین شریعت و به دور از تکالیف دشوار و مشقّت بار

 

فسنیسّره للیسری

آیات بعد ـ که سخن از «هدایت» به میان آورده ـ با این احتمال سازگار است که مراد از «یسری»، طریق هدایت باشد. در این صورت مصداق مورد نظر از آن «آیین اسلام» خواهد بود. توصیف آن به «آسان»، به اعتبار سهل بودن برنامه های آن و یا منتهی شدن به فرجامی راحت و به دور از سختی ها است. برداشت یاد شده، ناظر به احتمال اول است.

 

5 - توفیق انسان در انجام دادن تکالیف دینی، نیازمند امدادهای ویژه خداوند

 

فسنیسّره للیسری

 

6 - سخاوت مندی، انفاق، تقواپیشگی و تصدیق وعده های الهی، زمینه ساز امدادهای ویژه خداوند و مایه نشاط انسان در انجام دادن تکالیف دینی است.

 

فأمّا من أعطی ... فسنیسّره للیسری

 

7 - دستیابی انسان به فرجام آسوده و راحت، در گرو کردار او است.

 

فأمّا من أعطی ... فسنیسّره للیسری

 

8 - «عن أبی جعفر(ع) فی قول اللّه عزّوجلّ: «... فسنیسّره للیسری» قال: لایرید شیئاً من الخیر إلاّ یسّره اللّه له;(1)

 

از امام باقر(ع) درباره سخن خدای عزّوجلّ «فسنیسّره للیسری» روایت شده که فرمود: [هر که در راه خدا بخشش کند و تقوا پیشه سازد و نیکوترین پاداش الهی را تصدیق کند] هیچ خیری را اراده نمی کند، جز آن که خداوند انجام دادن آن را برای او آسان می سازد».

آرامش

زمینه آرامش 2; عوامل مؤثر در آرامش 7

اسلام

سهولت اسلام 4; ویژگیهای اسلام 4

انسان

نیازهای انسان 5

انفاق

آثار انفاق 2، 6، 8

انفاقگران

آرامش اخروی انفاقگران 3; فضایل اخروی انفاقگران 3

ایمان

آثار ایمان 2، 6، 8; ایمان به وعده های خدا 2، 6، 8

تقوا

آثار تقوا 2، 6، 8

تکلیف

منشأ عمل به تکلیف 5; نشاط در عمل به تکلیف 6

خدا

افعال خدا 1; اهمیت امدادهای خدا 5; زمینه امدادهای خدا 6; مؤمنان به پاداشهای خدا 1

روایت 8

سخاوت

آثار سخاوت 6

سخاوتمندان

زمینه عمل صالح سخاوتمندان 1

عمل

آثار عمل 7

عمل صالح

منشأ تسهیل عمل صالح 8

مؤمنان

آرامش اخروی مؤمنان 3; زمینه عمل صالح مؤمنان 1; فضایل اخروی مؤمنان 3

متقین

آرامش اخروی متقین 3; زمینه عمل صالح متقین 1; فضایل اخروی متقین 3

نشاط

عوامل نشاط 6

نیازها

نیاز به امدادهای خدا 5

پی نوشت ها :

1. کافی، ج 4، ص 46، ح 5; البرهان، ج 4، ص 471، ح 5.