تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الزخرف- آیه18– کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أَوَمَن یُنَشَّأُ فِی الْحِلْیَةِ وَهُوَ فِی الْخِصَامِ غَیْرُ مُبینٍ

آیا [پسر سهم آنان است و] دختر که در زیور و آرایش رشد داده می شود و در مجادله بیان روشن ندارد [سهم خداوند است]؟

1 - زن، در فرهنگ جاهلیت پرورش یافته در زینت و تجمل، و فرودست در میدان جدال و درگیری های کلامی

أوَ من ینشّؤا فی الحلیة و هو فی الخصام غیر مبین

لحن آیه شریفه به گونه ای است که به اعتقاد و باور عرب جاهلی یا موقعیت زن در محیط و فرهنگ خاص آنان اشاره دارد.

2 - شیفتگی به تجمل و زینت، علاقه طبیعی زنان

أوَ من ینشّؤا فی الحلیة

تعبیر «ینشّؤا فی الحلیة» که به معنای پرورش یافتن در زینت است، اشاره به علاقه طبیعی و وابستگی زنان به آرایش و زیور دارد.

3 - زن، اساساً برای کارهای دشوار و خشن و جدال و درگیری آفریده نشده است.

و هو فی الخصام غیر مبین

برداشت یاد شده بنابراین نکته است که آیه شریفه به جهت مماشات و بازگویی باور مشرکان، این مطالب را مطرح نکرده باشد; بلکه به عنوان یک واقعیت بدان پرداخته باشد.

4 - لطافت طبیعی زن و فرودستی او در میدان جدال و درگیری، دو عامل آسیب پذیری و دو نقیصه برای زن در فرهنگ خشن جاهلی

و هو فی الخصام غیر مبین

در آیه قبل (و إذا بشّر أحدهم...) ناراحتی عرب جاهلی از داشتن دختر بیان شده است. این آیه می تواند اشاره به علت آن ناراحتی داشته باشد; یعنی، این دو ویژگی از نظر عرب جاهلی، نقص زن به حساب می آمد.

5 - عرب جاهلی، خود بیزار از داشتن دختر; ولی معتقد به وجود دختر برای خداوند

أوَ من ... و هو فی الخصام غیر مبین

6 - بی رغبتی به زیورآلات، توان مندی و فرادستی در میدان بحث و درگیری، خصلت های دیرینه مردان

أو من ینشّؤا فی الحلیة

با توجه به قرینه مقابله، استفاده می شود که مردان نوعاً دارای ویژگی های ذکر شده در آیه نسیتند.

جاهلیت

بینش مشرکان جاهلیت 4; دختر در جاهلیت 5; زن در جاهلیت1; عقیده مشرکان جاهلیت 5

دختر

نفرت از دختر 5

زن

تجمل گرایی زن 1، 2; حقیقت زن 1; زن و خشونت 3; زن و کارهای سخت 3; صفات جسمی زن 3; علایق زن 2; عوامل آسیب پذیری زن 4; لطافت زن 4; مجادله زن 1، 3، 4; ویژگیهای جسمی زن 4

زینت

بی رغبتی به زینت 6

عقیده

عقیده به دخترداری خدا 5

علایق

علاقه به زینت 2

مرد

زمینه نزاع در مرد 6; صفات مرد 6; طاقت فرسایی مرد 6; قدرت مرد 6