تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الجن – آیه 21 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

قُلْ إِنِّی لَا أَمْلِکُ لَکُمْ ضَرًّا وَلَا رَشَدًا

بگو: همانا من مالک هیچ سود و زیانی برای شما نیستم.

1 - پیامبر(ص)، مأمور بیان قلمرو رسالت خویش به مردمان

قل إنّی لا أملک لکم

2 - هدایت شدن یا گمراه گشتن مردمان، خارج از قلمرو توانایی پیامبر(ص)

قل إنّی لا أملک لکم ضرًّا و لا رشدًا

«ضرّ» در مقابل «نفع» و «رشد» در مقابل «غیّ» است و در این آیه، هر یک از آن دو واژه ـ به لحاظ معنا ـ می تواند قرینه برای دیگری باشد; یعنی، «ضرّ» قرینه باشد که مقصود از «رشد»، ضلالت است و «ضرّ» قرینه بر این باشد که مراد از «رشد»، نفع است.

3 - پیامبر(ص)، مالک نفع و ضرر و سود و زیان مردمان نیست.

قل إنّی لا أملک لکم ضرًّا و لا رشدًا

4 - سود و زیان و هدایت شدن و یا گمراه گشتن انسان ها، تنها به دست خداوند است.

قل انّی لا أملک لکم ضرًّا و لا رشدًا

آیه بعد ـ که در آن از ناتوانی پیامبر(ص) در برابر خداوند مطرح شده است ـ قرینه است بر این که اعلام مالک نبودن پیامبر(ص) نسبت به سود و زیان و هدایت شدن و گمراه گشتن انسان ها، بیانگر انحصار این مالکیت برای خداوند است.

انسان

گمراهی انسان ها 2; هدایت انسان ها 2

خدا

اختصاصات خدا 4; نقش خدا 4

زیان

منشأ زیان 3، 4

گمراهی

منشأ گمراهی 4

محمد(ص)

محدوده رسالت محمد(ص) 1; محدوده مسؤولیت محمد(ص) 2، 3; مسؤولیت محمد(ص) 1; نقش محمد(ص) 3

منفعت

منشأ منفعت 3، 4

هدایت

منشأ هدایت 4