تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الجن – آیه 26 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

عَالِمُ الْغَیْب فَلَا یُظْهِرُ عَلَی غَیْبهِ أَحَدًا

[او] دانای غیب است و هیچ کس را بر غیب خود آگاه نمی کند;

1 - خداوند، آگاه به تمام حقایق غیبی و امور پنهانی

عـلم الغیب

2 - زمان نزول عذاب، شکست کافران و برپایی قیامت، از امور غیبی و تنها در اختیار خداوند است.

حتّی اذا اوا ما یوعدون...اقریب ما توعدون... علم الغیب

تعریف «الغیب» برای استغراق است; یعنی، تمامی امور و حقایق غیبی و «عالم الغیب» خبر برای مبتدای محذوف (هو) است. تعریف مسند و مسندالیه، مفید قصر می باشد; یعنی، تنها خداوند عالم به امور غیبی است. گفتنی است از مصادیق مورد نظر در امور غیبی ـ به قرینه آیات پیشین ـ مسأله برپایی قیامت، شکست کافران و نزول عذاب بر آنان است.

3 - هیچ کس به صورت مستقل و بدون عنایت الهی، به حقایق پنهانی و امور غیبی آگاه نیست.

فلایظهر علی غیبه أحدًا

4 - «فقال أبوجعفر(ع): ...و أمّا قوله «عالم الغیب» فإنّ اللّه عزّوجلّ عالمٌ بما غاب عن خلقه فیما یقدّر من شیء و یَقضِیه فی علمه قبل أن یخلقَه و قبل أن یُفْضِیَه إلی الملائکة;(1)

امام باقر(ع) فرمود: اما [معنای] سخن خداوند: «عالم الغیب» [این است] خدای عزّوجلّ عالم است به آنچه از مخلوقاتش پنهان می باشد. چیزی را که مقدر فرموده و در علم خود گذرانده است; قبل از این که آن چیز را بیافریند و قبل از این که آن را به ملائکه برساند».

5 - «عن الحارث بن الدلهاث مولی الرّضا(ع) قال: سمعت أباالحسن(ع) یقول: لایکون

المؤمنُ مؤمناً حتّی یکونَ فیه ثلاثُ خصال سنّة من ربّه و سنّةٌ من نبیّه و سنّة من ولیّه، فالسنّة من ربّه: کتمان سرّه، قال اللّه عزّوجلّ: «عالم الغیب فلایظهر علی غیبه أحداً إلاّ من ارتضی من رسول»...;(2)

حارث بن دلهاث گوید: از امام رضا(ع) شنیدم که می فرمود: مؤمن، مؤمن نیست مگر این که سه خصلت در او باشد: سنتی از پروردگارش و سنتی از پیامبرش و سنتی از ولیّ و امامش. اما سنّت پروردگارش، نهان داشتن سرّ خویش، خدای عزّوجلّ فرمود: «عالم الغیب فلایظهر علی غیبه أحداً إلاّ من ارتضی من رسول»...».

انسان

منشأ علم انسان 3

حقایق غیبی 2

خدا

آثار لطف خدا 3; اختیارات خدا 2; علم غیب خدا 1، 4

رازداری

اهمیت رازداری 5

روایت 4، 5

علم غیب

منشأ علم غیب 3

قیامت

علم به قیامت 2; وقت قیامت 2

کافران

وقت شکست کافران 2; وقت عذاب کافران 2

مؤمنان

صفات مؤمنان 5

پی نوشت ها :

1. کافی، ج 1، ص 256، ح 2; نورالثقلین، ج 5، ص 441، ح 48.

2. عیون اخبارالرضا، ج 1، ص 256، ب 26، ح 9; نورالثقلین، ج 5، ص 444، ح 61.