تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الجن – آیه 24 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

حَتَّی إِذَا رَأَوْا مَا یُوعَدُونَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ نَاصِرًا وَأَقَلُّ عَدَدًا

[آنان همواره در غرور به سر می برند] تا وقتی که آنچه را به آن تهدید می شوند ببینند، آن گاه خواهند دانست چه کسی یاورش ضعیف تر و نفراتش کمتر است.

1 - دشمنی و کارشکنی دائمی کافران، نسبت به رسالت پیامبراسلام

حتّی إذا رأوا ما یوعدون

«حتّی» یا متعلق به «یکونون علیه لبداً» است و یا به قرینه مقام، به جمله ای مانند «لایزالون یستضعفون و یستهزئون» تعلق دارد.

2 - کافران لجوج و حق ناپذیر، تنها به هنگام مشاهده نشانه های نزول عذاب الهی، به ناتوانی و بی پناهی خود پی می برند.

حتّی إذا رأوا ما یوعدون فسیعلمون من أضعف ناصرًا و أقلّ عددًا

3 - تهدید شدن کافران حق ناپذیر به عذاب الهی، به سبب دشمنی ها و کارشکنی های آنان نسبت به رسالت پیامبراسلام

فسیعلمون من أضعف ناصرًا و أقلّ عددًا

4 - عذاب اخروی و شکست دنیوی، وعده الهی به کافران حق ناپذیر

حتّی إذا رأوا ما یوعدون فسیعلمون من أضعف ناصرًا و أقلّ عددًا

5 - تکیه غرورآمیز کافران دین ستیز، بر مال و منال و نیروی انسانی خویش

فسیعلمون من أضعف ناصرًا و أقلّ عددًا

6 - دشمنان و مخالفان رسالت پیامبر(ص)، از صاحبان زر و زور بودند.

فسیعلمون من أضعف ناصرًا و أقلّ عددًا

برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که ـ طبق آیات گوناگون، کافران همواره مال و منال خود را به رخ مسلمانان می کشیدند و به همین جهت خود را در برابر جبهه اسلام پیروز می پنداشتند; از این رو آیه مورد بحث، درصدد بیان کارساز نبودن تلاش این گروه قدرت مند و صاحب زر و زور است.

اتکا

اتکا به مال 5; اتکا به نیروی انسانی 5

حق

دشمنی حق ناپذیران 3; زمینه علم حق ناپذیران 2; عجز حق ناپذیران 2; فلسفه تهدید حق ناپذیران 3

خدا

وعیدهای خدا 4

شکست

وعده شکست دنیوی 4

عذاب

آثار رؤیت عذاب 2; تهدید به عذاب 3; وعده عذاب اخروی4

کافران

اتکای کافران 5; بی پناهی کافران 2; تداوم توطئه کافران 1; تداوم دشمنی کافران 1; دشمنی کافران 3; زمینه علم کافران2; عجب کافران 5; عجز کافران 2; فلسفه تهدید کافران 3; وعده به کافران 4

محمد(ص)

ثروتمندی دشمنان محمد(ص) 6; دشمنی با محمد(ص) 1; قدرتمندی دشمنان محمد(ص) 6