تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الجن – آیه 11 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَأَنَّا مِنَّا الصَّالِحُونَ وَمِنَّا دُونَ ذَلِکَ کُنَّا طَرَائِقَ قِدَدًا

و این که برخی از ما صالح اند و بعضی جز این اند، ما صاحب مسلک های گوناگون هستیم،

1 - دو دسته بودن جنیان، پیش از نزول قرآن: 1ـ افراد خوش طینت و متمایل به خیر و صلاح; 2ـ افراد بدسرشت و متمایل به شرّ و فساد.

و أنّا منّا الصـلحون و منّا دون ذلک

درباره این که آیه شریفه، بازگو کننده وضعیت جن پیش از نزول قرآن و استماع آنان است و یا پس از آن، میان مفسران اختلاف هست. برداشت یاد شده مبتنی بر احتمال نخست است. بنابراین احتمال، مقصود از صلاح، صلاح در ایمان و تقوا نیست; بلکه مراد صلاح از لحاظ طینت و تمایل به خیر و صلاح است.

2 - دو دسته شدن جن، پس از نزول قرآن: برخی صالح و نیک کردار و برخی غیر آنان

و أنّا منّا الصـلحون و منّا دون ذلک

3 - از دیدگاه مؤمنان جن، برخی از آنان صالح و نیک کردار کامل اند و برخی دیگر ضعیف و در رتبه پایین تر از صالحان قرار دارند.

و أنّا منّا الصـلحون و منّا دون ذلک

برداشت یاد شده، مبتنی بر این نکته است که «دون» به معنای «تحت» باشد.

4 - راه یابی صلاح و فساد و خیر و شر در میان جن

و أنّا منّا الصـلحون و منّا دون ذلک

5 - جن پیش از نزول قرآن، دارای مسلک ها و عقاید گوناگون

کنّا طرائق قددًا

«طرائق» (جمع «طریقة») به معنای راه و «قِدَد» (جمع «قِد») به معنای بریده شده است.

6 - مؤمنان جن، پس از نزول قرآن و ایمان آوردن به آن، به چند فرقه مذهبی تقسیم شده و به مسلک های گوناگون روی آوردند.

کنّا طرائق قددًا

جن

تنوع عقیده جن 5; جن بعد از نزول قرآن 2، 6; جن قبل از نزول قرآن 1، 5; جنیان صالح 1، 2، 3; جنیان غیر صالح 1، 2، 3; زمینه صلاح جن 4; زمینه فساد جن 4; عقیده جنیان مؤمن 3; فرقه های مذهبی جن 6