تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الجن – آیه 19 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَأَنَّهُ لَمَّا قَامَ عَبْدُ اللَّهِ یَدْعُوهُ کَادُوا یَکُونُونَ عَلَیْهِ لِبَدًا

و این که وقتی بنده خدا برپا ایستاده او را می خوانْد، نزدیک بود جنّیان بر او ازدحام کنند.

1 - برپا ایستادن پیامبر(ص) در آغاز بعثت، برای عبادت و اقامه نماز به صورت علنی و آشکارا

و أنّه لمّا قام عبد اللّه یدعوه

مقصود از «عبداللّه»، پیامبراسلام(ص) است و مراد از دعا در جمله «یدعوه» نماز و عبادت ویژه مسلمانان می باشد.

2 - پیامبر(ص)، بنده حقیقی و خالص خداوند

عبد اللّه

3 - بندگی خدا، از مهم ترین ازرش ها و برجسته ترین اوصاف انسان ها در نگاه وحی

قام عبد اللّه یدعوه

یاد کردن از پیامبر(ص) ـ که برترین و مقرّب ترین انسان ها است ـ با وصف «عبداللّه»، می تواند گویای حقیقت یاد شده باشد.

4 - ازدحام کافران و مشرکان در اطراف پیامبر(ص)، برای مشاهده عبادت و نماز آن حضرت

کادوا یکونون علیه لبدًا

مفسران و اهل لغت، «لِبَد» را به ازدحام معنا کرده و درباره مرجع ضمیر فاعلی «کادوا» و «یکونون» دو نظر ارائه داده اند. برخی آن را مشرکان و کافران مکه و برخی دیگر آن را مؤمنان جن دانسته اند که برای استماع قرآن کریم در اطراف پیامبر(ص) ازدحام می کردند. برداشت یاد شده، مبتنی بر نظر نخست است.

5 - عبادت و نماز پیامبر(ص) و یاران آن حضرت، امری شگفت آور و جذاب برای کافران و مشرکان

کادوا یکونون علیه لبدًا

6 - ازدحام جن در اطراف پیامبر(ص)، برای مشاهده عبادت و نماز آن حضرت

کادوا یکونون علیه لبدًا

برداشت یاد شده، مبتنی بر این نکته است که ضمایر «کادوا یکونون» به جن بازگردد.

7 - عبادت و نماز پیامبر(ص) و یاران آن حضرت، امری شگفت آور و جذاب برای جن

کادوا یکونون علیه لبدًا

8 - «عن الکلبیّ عن أبی عبداللّه(ع) قال: قال لی: کم لمحمّد إسم فی القرآن؟ قال: قلت: إسمان أو ثلاث. فقال: یا کلبیّ له عشرة أسماء ... «و لمّا قام عبداللّه کادوا یکونون علیه لِبداً...»;(1)

کلبی گوید: امام صادق(ع) به من فرمود: برای محمد(ص) چند نام در قرآن هست؟ گفتم دو یا سه نام. فرمود: ای کلبی! برای رسول خدا(ص) در قرآن ده نام است، ... [یکی از آن نام ها عبداللّه است. خداوند می فرماید:] «و لمّا قام عبداللّه کادوا یکونون علیه لبداً...»».

ارزشها

مهمترین ارزشها 3

بندگان خدا 2

جن

ازدحام جن 6; جن و عبادت محمد(ص) 6; جن و نماز محمد(ص) 6; شگفتی جن 7

روایت 8

صحابه

شگفتی از عبادت صحابه 5، 7; شگفتی از نماز صحابه 5، 7

عبدالله 8

عبودیت

ارزش عبودیت 3

کافران

ازدحام کافران 4; شگفتی کافران 5; کافران و عبادت محمد(ص) 4; کافران و نماز محمد(ص) 4

محمد(ص)

ازدحام در اطراف محمد(ص) 4، 6; شگفتی از عبادت محمد(ص)5، 7; شگفتی از نماز محمد(ص) 5، 7; عبودیت محمد(ص) 2; فضایل محمد(ص) 2; کیفیت عبادت محمد(ص) 1; کیفیت نماز محمد(ص)1; نامهای محمد(ص) 8

مشرکان

ازدحام مشرکان 4; شگفتی مشرکان 5; مشرکان و عبادت محمد(ص) 4; مشرکان و نماز محمد(ص) 4

پی نوشت ها :

1. بصائرالدرجات، ص 512، ح 26; بحارالأنوار، ج 16، ص 101، ح 39.