تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الجاثیه- آیه20 – کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

هَذَا بَصَائِرُ لِلنَّاس وَهُدًی وَرَحْمَةٌ لِّقَوْمِ یُوقِنُونَ

 

این [قرآن، موجب] بصیرت هایی است برای مردم و مایه هدایت و رحمتی است برای مردمی که اهل یقین اند.

 

1 - قرآن و دین، مظهر بصیرت و بینش برای خلق

 

هـذا بصائر للناس

«هـذا» اشاره به قرآن و یا اشاره به دین است که از «الأمر» در دو آیه قبل استفاده می شود. اطلاق «بصائر» بر قرآن و دین ـ از قبیل «زید عدل» ـ مبالغه را افاده می کند.

 

2 - روشنگری و معرفت بخشی دین، دارای ابعاد گسترده

 

هـذا بصائر للناس

تعبیر به «بصائر» و نه «بصیرة»، نمایانگر این حقیقت است که دین نه در یک بُعد; بلکه در همه ابعاد زندگی به انسان بینش صحیح می دهد.

 

3 - انسان، بدون روشنگری های وحی، ناتوان از درک عمیق بسیاری از حقایق هستی

 

هـذا بصائر للناس

 

4 - روشنگری های قرآن، بی نیاز کننده مؤمنان از طرح ها و ایده های جاهلانه و هواپرستانه ظالمان

 

و لاتتّبع أهواء الذین لایعلمون ... هـذا بصائر للناس

 

5 - پیام های قرآن، بصیرت آفرین برای تمامی انسان ها و نه صرفاً برای گروهی خاص

 

هـذا بصائر للناس

 

6 - روشنگری های قرآن، مایه هدایت و رحمت برای جویندگان یقین

 

بصائر ... و هدًی و رحمة لقوم یوقنون

 

7 - سست باوران در حقانیت وحی و معارف دینی، محروم از هدایت و رحمت قرآن

 

و هدًی و رحمة لقوم یوقنون

در صورتی که «قوم یوقنون» نظر به کسانی داشته باشد که دارای یقین بالفعل هستند; از مفهوم آیه شریفه مطلب یاد شده استفاده می شود.

 

8 - پیام قرآن برای همگان است; ولی بهرهوری از آن، مخصوص حق باوران و حق جویان می باشد.

 

هـذا بصائر للناس و هدًی و رحمة لقوم یوقنون

 

9 - تسلیم نشدن در برابر القائات هواپرستان، لازمه بصیرت دینی است.

 

و لاتتّبع أهواء الذین ... هـذا بصائر للناس

آفرینش

عجز از حقایق آفرینش 3

انسان

عجز انسان 3

بصیرت

عوامل بصیرت 1; نشانه های بصیرت 9

حق طلبان

ویژگیهای حق طلبان 8

دین

بُعد هدایتگری دین 2; حقانیت تعالیم دینی 7; نقش دین 1

سست ایمانان

محرومیت سست ایمانان 7

قرآن

آثار روشنگری قرآن 4، 5، 6; استفاده از تعالیم قرآن 8; رحمت قرآن 7; عمومیت تعالیم قرآن 5، 8; محرومان از رحمت قرآن 7; نقش قرآن 1، 6; هدایتگری قرآن 7

مؤمنان

بی نیازی مؤمنان 4; مؤمنان و ظالمان 4

وحی

حقانیت وحی 7; روشنگری وحی 3; نقش وحی 3

هدایت

محرومان از هدایت 7

هواپرستان

اعراض از هواپرستان 9

یقین

عوامل رحمت بر اهل یقین 6; عوامل هدایت اهل یقین 6