تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الدخان- آیه20 – کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَإِنِّی عُذْتُ برَبِّی وَرَبِّکُمْ أَن تَرْجُمُونِ

و همانا من به پروردگار خود و پروردگار شما پناه می برم از این که مرا طرد کنید.

1- موسی(ع)، مورد هجوم کینه ها و تهمت های فرعونیان در پی ابلاغ پیام الهی

و إنّی عذت بربّی و ربّکم أن ترجمون

برداشت بالا بر این اساس است که «رجم» (مصدر «ترجمون»)، در این آیه به معنای تهمت زدن باشد.

2- موسی(ع)، متکی به حمایت پروردگار در قبال هجوم و تهدید فرعونیان

و إنّی عذت بربّی و ربّکم أن ترجمون

3- تأکید موسی(ع)، بر توحید و ربوبیت یگانه خداوند در قبال جامعه فرعونی

و إنّی عذت بربّی و ربّکم

تکرار «ربّ»، اشاره به مطلب بالا دارد.

4- انسان بی اتکا به پروردگار، ناتوان از مبارزه با ظلم و کفر

و إنّی عذت بربّی و ربّکم

موسی(ع) با این که در سیر دعوت به توحید و رهایی بندگان برای رفع استثمار و ترویج توحید، از «سلطان مبین» برخوردار بود; با این حال خویش را در برابر هجوم دشمنان نیازمند به حمایت و امداد پروردگار می دید.

5- تنها پروردگار جهان، پناهگاه انسان، در سختی ها و دشواری های زندگی است.

و إنّی عذت بربّی و ربّکم

6- فرعونیان، در صدد سنگسار کردن موسی(ع) پس از شنیدن پیام های او

و إنّی عذت ... أن ترجمون

برداشت بالا بنابراین نکته است که مراد از «ترجمون» سنگسار کردن باشد; نه تهمت زدن.

7 - شیوه فرعونیان، سنگسار کردن مخالفان عقیدتی و سیاسی خود بوده است.*

و إنّی عذت بربّی و ربّکم أن ترجمون

از جمله معانی «رجم»، سنگسار کردن است. این که موسی(ع) مسأله «رجم» را به میان کشیده، یا از آن جهت است که زمزمه آن میان فرعونیان آغاز شده بود و یا این که در قوانین عمومی آنان، چنین رایج بوده است. برداشت بالا بنابر احتمال دوم است.

اتکا

آثار اتکا به خدا 4

انسان

پناهگاه انسان 5; عجز انسان 4

توحید

تبلیغ توحید ربوبی 3

جهان بینی

جهان بینی توحیدی 5

خدا

اختصاصات خدا 5; حمایتهای خدا 2

سختیها

منشأ تسهیل سختیها 5

سنگسار

تاریخ سنگسار 7; سنگسار در دوران فرعون 7

ظلم

روش مبارزه با ظلم 4

فرعونیان

استبداد فرعونیان 7; تهدیدهای فرعونیان 2; تهمتهای فرعونیان 1; روش برخورد فرعونیان 7; سنگسار مخالفان فرعونیان 7; کینه فرعونیان 1

کفر

روش مبارزه با کفر 4

موسی(ع)

آثار تبلیغ موسی(ع) 1، 6; اتکای موسی(ع) 2; تبلیغ موسی(ع) 3; تهدید موسی(ع) 2; تهمت به موسی(ع) 1; حامی موسی(ع) 2; دشمنی با موسی(ع) 1; زمینه سنگسار موسی(ع) 6; موسی(ع) و فرعونیان 3