تفسیرآیات قرآن کریم – سوره فرقان – آیه 64 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیه الله هاشمی رفسنجانی

وَالَّذینَ یَبیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَقِیَامًا

و آنان که شب را با سجده و قیام برای پروردگارشان به سر می برند.

1 ـ بندگان خالص خدا، مردمی شب زنده دار

و الذین یبیتون لربّهم

«بیتوتة» (مصدر «یبیتون») به معنای شب زنده داری است; چه این بیداری در تمام شب باشد و چه در بخشی از آن.

2 ـ نماز، برنامه بندگان خالص خدا در وقت شب زنده داری

و الذین یبیتون لربّهم سجّدًا و قیـمًا

از دیدگاه مفسران، مقصود از «سجده» و «قیام» در آیه شریفه، نماز است.

3 ـ سجده و قیام، دو رکن اساسی نماز است.

و الذین یبیتون لربّهم سجّدًا و قیـمًا

برداشت یاد شده، از اختصاص به ذکر یافتن سجده و قیام از میان دیگر ارکان و اجزای نماز، استفاده می شود.

4 ـ سجده، رکن اصلی و روح نماز است .

و الذین یبیتون لربّهم سجّدًا و قیـمًا

تقدیم سجده بر قیام ـ در حالی که در نماز قیام بر سجده مقدم است ـ می تواند برای بیان اهمیت سجده باشد.

5 ـ تهجد (شب زنده داری همراه با اقامه نماز)، مورد تشویق و توصیه خدا است.

و الذین یبیتون لربّهم سجّدًا و قیـمًا

6 ـ اعتقاد به ربوبیت خداوند، مقتضی شب زنده داری و عبادت و نماز برای او است.

و الذین یبیتون لربّهم سجّدًا و قیـمًا

آمدن قید «لربّهم» و یاد ربوبیت خدا، به جای دیگر اوصاف او همچون رحمان، می تواند گویای برداشت فوق باشد.

7 ـ نماز، بهترین عبادت در سحرگاهان و ارزشمندترین عمل در شب زنده داری

و الذین یبیتون لربّهم سجّدًا و قیـمًا

برداشت فوق، از اختصاص به ذکر یافتن نماز از میان دیگر اعمال عبادی به دست می آید.

8 ـ نماز، بهترین و ارزشمندترین عبادت ها و عمل های صالح

و الذین یبیتون لربّهم سجّدًا و قیـمًا

9 ـ شب هنگام، بهترین و مناسب ترین وقت برای نماز و عبادت

و الذین یبیتون لربّهم سجّدًا و قیـمًا

احکام 3

بندگان خدا

تهجد بندگان خدا 1، 2; صفات بندگان خدا 1; فضایل بندگان خدا 2; نماز بندگان خدا 2

تهجد

ارزش تهجد 7; توصیه به تهجد 5; زمینه تهجد 6

جهان بینی

جهان بینی و ایدئولوژی 6

خدا

توصیه های خدا 5

عبادت

بهترین عبادت 7، 8; بهترین وقت عبادت 9

عقیده

آثار عقیده به ربوبیت خدا 6

عمل صالح

بهترین عمل صالح 8

نماز

احکام نماز 3; ارزش نماز 7، 8; ارزش نماز شب 7; ارکان نماز 3، 4; اهمیت سجده در نماز 4; بهترین وقت نماز 9; توصیه به نماز شب 5; زمینه نماز شب 6; سجده در نماز 3; قیام در نماز 3