نگاه آیت الله هاشمی رفسنجانی به حجاب زنان

آیت الله هاشمی رفسنجانی هر سال در ماه رمضان، همکاران خود را که شامل جناج های مختلف سیاسی می‌شدند به همراه خانواده‌هایشان برای ضیافت افطار به باشگاه نهاد ریاست جمهوری در خیابان فرشته دعوت می‌کردند.

این دعوت‌ها سال‌ها بعد از ریاست جمهوری ایشان، زمانی که دولت جدید هم روی کار آمد، ادامه داشت و این مجال بود که هر سال خانواده‌ها و همکاران قدیمی و جدید همدیگر را ببینند و از فضای فکری هم مطلع شوند. یادم هست که ماه رمضان سال ۱۳۷۲ افطاری دعوت داشتیم.

آن زمان بچه‌هایم نوجوان و یا کودک بودند. علی کوچک بود و بازیگوشی می‌کرد. من مثل همیشه با چادر آمده بودم. برخی مدعوین از جمله دختران جوان مانتو پوشیده بودند. سر میزی که ما نشسته بودیم هم یکی، دو تا از خانم‌ها مانتو داشتند. هنگام افطار، از موضوعات مختلفی صحبت می‌شد. از جمله صحبت حجاب به میان آمد.

در آن روزها دیدگاهی قائل بر این بود که فقط چادر، حجاب اسلامی است و مانتویی بودن در خیلی جاها تحمل نمی‌شد. من گفتم: «مانتو هم بدون تردید حجاب اسلامی است. من هم وقتی دبیرستان می‌رفتم مانتو می‌پوشیدم. ازدواج هم که کردم مانتویی بودم و چند سال بعد از آن تصمیم گرفتم چادری شوم.» یکی از خانم‌ها گفت: «من قبلاً چادری بودم و حالا مانتویی شده‌ام. دخترها تقریباً به جز سه، چهار تایی همه مانتویی بودند.»

گفتم: خوب است در مورد این موضوع نظر آقای هاشمی را هم بپرسیم. دیگر افطاری تمام شده بود. منتظر سخنرانی آقای هاشمی بودیم. هر ساله صحبت کوتاهی داشتند. معمولاً هم به وضعیت و شرایط سیاسی و اقتصادی کشور اشاره می‌کردند. بعد از آن سوالم را مطرح کردم. سلام و احوالپرسی کردم و گفتم سر میز ما صحبت حجاب شد و اینکه نظرات مختلف بود. پرسیدم: «مانتو از نظر شما حجاب کامل اسلامی محسوب می‌شود؟»

لبخندی زد و گفت: البته... من کت و دامن را هم اگر خانمی با حفظ شئونات بپوشد، حجاب اسلامی می‌دانم. از مشخصاتی که در قرآن هست می‌شود فهمید به پوشیدگی توجه دارد و نه شکل سنتی یا فرهنگی حجاب. مطابق سنت‌ها، اعراب یک جور حجاب دارند، ما، پاکستانی‌ها یا ترک‌ها جوری دیگر. مالزی و اندونزی به گونه‌ای دیگر... حجاب بایستی همان نمودار وقار زن مسلمان باشد. آقای هاشمی ادامه داد: «در سفر به اندونزی که شما به عنوان روزنامه نگار همراه هیات ما حضور داشتی، شاهد نوع پوشش خانم‌ها بودی. حتی دیدی و نوشتی که چطور خانم‌های بی حجاب وقت نماز برای خواندن نماز به مساجد می‌روند و لباس‌های مخصوص نمازشان را از کیف خود در می‌آورند و به نماز می‌ایستند.»

آنجا متوجه شدم آقای هاشمی خاطرات سفرم به اندونزی برای شرکت در اجلاس دهم سران غیرمتعهد را خوانده است! برگشتیم سر میز. یکی از خانم‌ها که مانتو را حجاب کامل نمی‌دانست و البته دختر هم نداشت تا درگیر بحث شود، گفت: باید سؤال را از مراجع بپرسیم! فکر می‌کرد آقای هاشمی مانتو را حجاب کامل نداند.

حالا کت و دامن هم اضافه شده بود! این نگاه سخت گیرانه متاسفانه از همان روزهای نخست انقلاب تا به امروز توسط طیفی همچنان جامعه ما را هدف گرفته است.