تفسیر آیات قرآن کریم – سوره ملک – آیه23 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
قُلْ هُوَ الَّذی أَنشَأَکُمْ وَجَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِیلًا مَّا تَشْکُرُونَ
بگو: او است آن که شما را آفرید و برایتان گوش و چشم و قلب قرار داد; شما اندکی سپاس می گزارید.
1 - انسان، پدیده ای است ساخته خداوند رحمان.
قل هو الذی أنشاکم
2 - پیامبر(ص)، مأمور توجه دادن مردم به مبدأ پیدایش بشر و نعمت های نهفته در وجود او
قل هو الذی أنشاکم و جعل لکم السمع و الأبصـر و الأفئدة
3 - پیدایش بشر و نعمت های نهفته در وجود او (قدرت شنوایی، بینایی و تعقّل)، نشانه و جلوه قدرت خدای رحمان
الرحمـن ... هو الذی أنشاکم و جعل لکم السمع و الأبصـر و الأفئدة
4 - انسان، برخوردار از قدرت شنوایی، بینایی و تعقّل
و جعل لکم السمع و الأبصـر و الأفئدة
مقصود از«أفئدة» - به قرینه «سمع» و «أبصار» ـ عقول است و استعمال این واژه در معنای یاد شده، در قرآن بسیار شایع است.
5 - قدرت شنوایی، بینایی و تعقّل، از نعمت های الهی و در خور شکر و سپاس
و جعل لکم السمع و الأبصـر و الأفئدة قلیلاً ما تشکرون
6 - سپاس و شکر انسان ها در برابر نعمت های الهی، بسیار اندک و ناچیز است.
قلیلاً ما تشکرون
7 - استفاده بهینه نکردن کافران تکذیب گر از نعمت شنوایی، بینایی و تعقّل
و جعل لکم السمع و الأبصـر و الأفئدة قلیلاً ما تشکرون
برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که شکر نکردن انسان ها در برابر نعمت ها، به معنای استفاده صحیح نکردن از آنها است.
8 - ناسپاسی بسیار انسان ها، در برابر نعمت شنوایی، بینایی و تعقّل
و جعل لکم السمع و الأبصـر و الأفئدة
9 - کافران لجوج و دین گریز، مردمی ناسپاس بوده و از نعمت شنوایی، بینایی و تعقّل بهره کافی نبرده اند.
و جعل لکم السمع و الأبصـر و الأفئدة قلیلاً ما تشکرون
آیات خدا
آیات انفسی 3
اکثریت
کفران اکثریت 8
انسان
بینایی انسان 4; تعقل انسان 4; خلقت انسان 1، 3; شنوایی انسان 4; مبدأ خلقت انسان 2; ویژگیهای انسان 4
تذکر
تذکر نعمت 2
خدا
خالقیت خدا 1; نشانه های قدرت خدا 3; نعمتهای خدا5، 6
شکر
شکر نعمت 5; کمی شکر نعمت 6
کافران
حق ناپذیری کافران 9; دین ستیزی کافران 9; کفران کافران 7; کفران نعمت کافران 9; لجاجت کافران 9
محمد(ص)
رسالت محمد(ص) 2
نعمت
نعمت بینایی 3، 5، 7، 8، 9; نعمت تعقل 3، 5، 7، 8، 9; نعمت شنوایی 3، 5، 7، 8، 9