تفسیر آیات قرآن کریم – سوره قریش– آیه2– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

إِیلَافِهِمْ رِحْلَةَ الشِّتَاء وَالصَّیْفِ

الفت داشتن شان با سفر زمستان و تابستان;

1 - قریش، طبق عادتی دیرینه، در تابستان به مناطق خوش آب و هوا و در زمستان به نقاط گرمسیر مسافرت می کردند.

إیلـفهم رحلة الشتاء و الصیف

«رحلة» (پیمودن راه بر راحله و مرکب)، مفعول «ایلاف» و ضمیر «ایلافهم» فاعل آن است. مراد از آن انس گرفتن قریش به کوچ، در دو فصل است. آنان در زمستان به یمن و در تابستان به شام، سفرهای تجارتی انجام می دادند.

2 - قریش، نیازمند امنیت در مسیر ییلاق و قشلاق کردن خویش

لإیلـف قریش . إیلـفهم رحلة الشتاء و الصیف

3 - امنیت راه های کوچ زمستانی و تابستانی قریش، نعمتی الهی و سزاوار سپاس

إیلـفهم رحلة الشتاء و الصیف

در برداشت یاد شده، سوره «قریش» مستقل از سوره «فیل» دانسته شده است. در این صورت، این آیه مانند آیه قبل، مربوط به «فلیعبدوا» در آیه بعد خواهد بود; یعنی، حال که این ایلاف تداوم یافته است، قریش باید خدا را بندگی کنند. گفتنی است که التزام به بندگی به پاس نعمت، شکرگزاری آن است.

4 - هجوم اصحاب فیل به مکه، کاروان های تجارتی قریش در تابستان و زمستان را با خطری جدّی مواجه ساخته بود.

إیلـفهم رحلة الشتاء و الصیف

5 - خداوند، با از میان بردن سپاه ابرهه، راه های کوچ زمستانی و تابستانی قریش را امنیت بخشید.

إیلـفهم رحلة الشتاء و الصیف

6 - احترام کعبه و ساکنان مکه، نزد مردم در مسیر کاروان های قریش، مرهون ظهور حمایت خداوند از کعبه در «عام الفیل»

إیلـفهم رحلة الشتاء و الصیف

تأمین امنیت برای کاروان های قریش به وسیله نابود ساختن اصحاب فیل، می تواند از آن جهت باشد که قبیله های بین راه، پس از حادثه فیل برای کعبه و قریش ـ که اهل حرم بودند ـ احترام ویژه ای قائل شدند.

اصحاب فیل

آثار هجوم اصحاب فیل 4; آثار هلاکت اصحاب فیل 5; منشأ هلاکت اصحاب فیل 5

خدا

آثار حمایتهای خدا 6; نعمتهای خدا 3

قریش

امنیت قریش 2; رسوم قریش 1; قشلاق نشینی قریش 1; کاروان تجاری قریش 4; کوچ تابستانی قریش 1، 2، 3، 5; کوچ زمستانی قریش 1، 2، 3، 5; منشأ امنیت قریش 5; نعمتهای قریش 3; نیازهای قریش 2; ییلاق نشینی قریش 1

کعبه

احترام کعبه 6; حمایت از کعبه 6

مکه

احترام اهل مکه 6; هجوم اصحاب فیل به مکه 4

نعمت

مشمولان نعمت 3; نعمت امنیت 3