تفسیر آیات قرآن کریم – سوره عنکبوت – آیه 13 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَلَیَحْمِلُنَّ أَثْقَالَهُمْ وَأَثْقَالًا مَّعَ أَثْقَالِهِمْ وَلَیُسْأَلُنَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَمَّا کَانُوا یَفْتَرُونَ

و قطعاً بارهای [خطای] خویش را با بارهای دیگری [از خطاهای کسانی که گمراهشان کردند] همراه با بارهای خود حمل خواهند کرد و روز قیامت از آنچه افترا می بستند حتماً بازپرسی خواهند شد.

1 - کافرانی که در اغوای مسلمانان فعال بودند، علاوه بر گناه خود، گناهان فریب خوردگان شان را نیز در قیامت، بر دوش خواهند کشید.

و قال الذین کفروا ... اتّبعوا سبیلنا ... و لیحملنّ أثقالهم و أثقالاً مع أثقالهم

2 - تلاش کافران مکه برای مرتد ساختن مسلمانان، گناه سنگینی است.

و قال الذین کفروا ... اتّبعوا سبیلنا ... و لیحملنّ أثقالهم

3 - گناه، وبال گردن آدمی و باری سنگین بر دوش او است.

و لیحملنّ أثقالهم و أثقالاً مع أثقالهم

4 - آنانی که برای گمراهی دیگران تلاش می کنند، در گناه گمراه شدگان سهیم اند.

و قال الذین کفروا ... اتّبعوا سبیلنا ... و لیحملنّ أثقالهم و أثقالاً مع أثقالهم

5 - کافرانی که برای مرتد ساختن مسلمانان، تلاش کرده اند، حتماً، کیفر خواهند شد.

قال الذین کفروا للذین ءامنوا اتّبعوا سبیلنا...و لیحملنّ أثقالهم

«لام قسم» و «نون تأکید» در «لیحملنّ» بر قطعیت، دلالت دارد. لازم به ذکر است که احتمال دارد حمل گناه، کنایه از کیفر باشد.

6 - کافران کوشا برای اغوای مسلمانان، در قیامت، مؤاخذه خواهند شد.

و قال الذین کفروا ... اتّبعوا سبیلنا ... و لیسئلنّ یوم القیـمة

7 - بازخواست کافران، در قیامت، به خاطر تلاش همواره آنان در افترا زدن است.

و لیسئلنّ یوم القیـمة عمّا کانوا یفترون

8 - بازخواست کافران، در قیامت، بازخواستی ناخواسته و همراه با بی اعتنایی است.

و لیسئلنّ یوم القیـمة عمّا کانوا یفترون

مجهول آورده شدن فعل «یُسئلنّ» ـ که ضمیر نایب فاعلی آن، به «کافران» باز می گردد ـ حکایت از حقیقت یاد شده می کند.

9 - تمسک کافران به دروغ، برای مرتد ساختن مسلمانان، شیوه ای متداول در بین آنان بود.

   و قال الذین کفروا للذین ءامنوا اتّبعوا سبیلنا و لنحمل خطـیـکم ... إنّهم لکـذبون ... و لیسئلنّ یوم القیـمة عمّا کانوا یفترون

10 - قیامت، روز باخواست از تبهکاران است.

و لیسئلنّ یوم القیـمة

ارتداد

گناه تلاش برای ارتداد 2

اغواگران

گناه اغواگران 1، 4; مؤاخذه اخروی اغواگران 6

کافران

افتراهای کافران 7; بی اعتنایی به کافران 8; حتمیت کیفر کافران 5; دروغگویی کافران 9; کافران در قیامت 1، 7، 8; گناه کافران 1; مؤاخذه اخروی کافران 6، 7، 8

کافران مکه

تلاش کافران مکه 2; گناه کافران مکه 2

گمراهان

گناه گمراهان 4

گناه

آثار گناه 3; تحمل گناه دیگران 1، 4; سنگینی گناه 3

مسلمانان

تلاش برای ارتداد مسلمانان 2، 5، 9

مفسدان

مؤاخده اخروی مفسدان 10؛ مفسدان در قیامت 10