تفسیر آیات قرآن کریم – سوره انبیاء– آیه 86– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَأَدْخَلْنَاهُمْ فِی رَحْمَتِنَا إِنَّهُم مِّنَ الصَّالِحِینَ

و آنان را در رحمت خود داخل کردیم، زیرا ایشان از شایستگان بودند.

1- اسماعیل، ادریس و ذاالکفل(ع)، از رحمت خاص الهی برخوردار بودند.

و إسمـعیل ... و أدخلنـهم فی رحمتنا

از اختصاص به ذکر یافتن اسماعیل، ادریس و ذاالکفل(ع) به بهره مند شدن از رحمت الهی، برداشت یادشده به دست می آید; زیرا رحمت خداوند شامل همه موجودات است و همه به نحوی از رحمت خداوند بهره مندند.

2- مقام صبر در اسماعیل، ادریس و ذاالکفل(ع)، زمینه ساز بهره مندی آنان از رحمت ویژه الهی

و إسمـعیل ... کلّ من الصـبرین . و أدخلنـهم فی رحمتنا

3- صبر، زمینه بهره مندی انسان از رحمت خاص الهی است.

من الصـبرین . و أدخلنـهم فی رحمتنا

4- اسماعیل، ادریس و ذاالکفل(ع)، در زمره صالحان اند.

و أدخلنـهم فی رحمتنا إنّهم من الصـلحین

5- صالح و شایسته بودن اسماعیل، ادریس و ذوالکفل(ع)، موجب بهره مند شدن آنان از رحمت خاص الهی

و إسمـعیل ... و أدخلنـهم فی رحمتنا إنّهم من الصـلحین

برداشت یاد شده به خاطر این نکته است که جمله «إنّهم من الصالحین» تعلیل برای جمله پیشین است; یعنی، چون آنان از صالحان بودند، در رحمت بی کران خود قرارشان دادیم.

6- عمل صالح، وسیله جلب رحمت خاص الهی است.

و أدخلنـهم فی رحمتنا إنّهم من الصـلحین

7- صبرپیشگان، انسان هایی شایسته و در زمره صالحان اند.

کلّ من الصـبرین . إنّهم من الصـلحین

خداوند، در آیه قبل ـ که در توصیف برخی از پیامبران بود ـ آنان را از صابران معرفی کرده و در این آیه، آنان را از صالحان دانسته است. از مجموع دو آیه استفاده می شود که افراد صبرپیشه، از صالحان و خوبان اند.

8- تأثیر عمل صالح و رفتار شایسته پیامبران در دستیابی آنان به رحمت خاص خداوندی و مقامات برتر

و إسمـعیل ... کلّ من الصـبرین . و أدخلنـهم فی رحمتنا إنّهم من الصـلحین

9- بهره مندی از عنایات خاص الهی، نیازمند به تلاش و عمل خود انسان است.

کلّ من الصـبرین . و أدخلنـهم فی رحمتنا إنّهم من الصـلحین

ادریس(ع)

آثار صبر ادریس(ع) 2; آثار صلاحیت ادریس(ع) 5; ادریس(ع) از صالحان 4; فضایل ادریس(ع) 1، 4

اسماعیل(ع)

آثار صبر اسماعیل(ع) 2; آثار صلاحیت اسماعیل(ع) 5; اسماعیل(ع) از صالحان 4; فضایل اسماعیل(ع) 1، 4

انبیا

آثار عمل صالح انبیا 8; عوامل تکامل انبیا 8

خدا

رحمت خدا 1، 3; زمینه لطف خدا 9

ذوالکفل(ع)

آثار صبر ذوالکفل(ع) 2; آثار صلاحیت ذوالکفل(ع) 5; ذوالکفل(ع) از صالحان 4; فضایل ذوالکفل(ع) 1، 4

رحمت

زمینه رحمت 2، 3، 5، 6، 8; مشمولان رحمت 1، 2، 5، 8

صابران

صابران از صالحان 7; فضایل صابران 7

صبر

آثار صبر 3

عمل

آثار عمل 9

عمل صالح

آثار عمل صالح 6