تفسیر آیات قرآن کریم – سوره انبیاء– آیه 111– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَإِنْ أَدْرِی لَعَلَّهُ فِتْنَةٌ لَّکُمْ وَمَتَاعٌ إِلَی حِینٍ

و من نمی دانم شاید این [تأخیر عذاب ]آزمایشی باشد برای شما و بهره مندیِ اندکی تا چندگاهی.

1- آزمایش کافران و مشرکان حق ناپذیر صدراسلام، فلسفه به تأخیر افتادن عذاب آنان و نامعلوم بودن زمان شکست آنها است.

و إن أدری لعلّه فتنة لکم

ضمیر «لعلّه» به نکته ای برمی گردد که از دو آیه قبل استفاده می شود. آن نکته، مسأله تأخیر عذاب کافران و مشرکان و یا نامعلوم بودن زمان شکست آنان و پیروزی مسلمین است.

2- تأخیر مجازات مشرکان و کافران، وسیله فتنه و آزمایش آنان است.

إن أدری أقریب ... إن أدری لعلّه فتنة لکم

3- تأخیر عذاب و کیفر مشرکان و کافران حق ناپذیر، به خاطر بهره بردن ناچیز و موقتی آنان از متاع های دنیوی است.

إن أدری لعلّه ... متـع إلی حین

4- مهلت ها و امکانات دنیوی، در جهت آزمایش انسان ها است.

و إن أدری لعلّه فتنة لکم و متـع إلی حین

5- بهره ها و امکانات دنیوی، محدود و موقتی است.

و متـع إلی حین

امتحان

ابزار امتحان 2، 4; امتحان با امکانات دنیوی 4; امتحان با مهلت 4

امکانات دنیوی

محدودیت امکانات دنیوی 5; ویژگیهای امکانات دنیوی 5

حق

امتحان حق ناپذیران صدراسلام 1; امکانات دنیوی حق ناپذیران 3; فلسفه تأخیر عذاب حق ناپذیران صدراسلام 1; فلسفه تأخیر عذاب حق ناپذیران 3; وقت شکست حق ناپذیران صدراسلام 1

کافران

امتحان کافران 2; امتحان کافران صدراسلام 1; امکانات دنیوی کافران 3; فلسفه تاخیر عذاب کافران صدراسلام 1; فلسفه تأخیر عذاب کافران 2، 3; وقت شکست کافران صدراسلام 1

مشرکان

امتحان مشرکان 2; امتحان مشرکان صدراسلام 1; امکانات دنیوی مشرکان 3; فلسفه تأخیر عذاب مشرکان 2، 3; فلسفه تأخیر عذاب مشرکان صدراسلام 1; وقت شکست مشرکان صدراسلام 1