تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الطور – آیه 16 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

اصْلَوْهَا فَاصْبرُوا أَوْ لَا تَصْبرُوا سَوَاء عَلَیْکُمْ إِنَّمَا تُجْزَوْنَ مَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ

به آن بسوزید که چه صبر کنید یا صبر نکنید برای شما یکسان است، جز این نیست که به آنچه عمل می کردید جزا داده می شوید.

1 - فرمان ملامت بار خداوند به تکذیب کنندگان قیامت، برای چشیدن حرارت دوزخ و تحمّل رنج آن

اصلوها

«صَلْیُ النار»; یعنی، چشیدن حرارت آتش و تحمل رنج آن. عبارت «اصلوها» (نظیر آیه قبل) می تواند کلام خداوند و یا سخن مأموران الهی باشد. در برداشت بالا، احتمال اول مورد نظر است.

2 - قرار و بی قراری تکذیب گران در آتش دوزخ، بی تأثیر در تغییر کیفر آنان

فاصبروا أو لاتصبروا سواء علیکم

3 - صبر در طریق تقوا و آزمون های زندگی دنیوی، دارای اثر است و نه صبر در آتش دوزخ.*

فاصبروا أو لاتصبروا سواء علیکم

احتمال دارد که یادآوری صبر در چنین آیه ای، اشاره داشته باشد به این که به جای صبر بر آتش دوزخ ـ که تأثیری ندارد ـ شایسته است که آدمیان، صبر را در همین دنیا و در طریق تقوا، به کار گیرند که منشأ آثار فراوان است.

4 - حکم مجازات کافران در قیامت، غیرقابل تغییر و تجدید نظر

فاصبروا أو لاتصبروا سواء علیکم

5 - کیفر دوزخ برای تکذیب کنندگان دین، بازتاب قهری عملکرد مستمر خود آنان

إنّما تجزون ما کنتم تعملون

6 - آتش دوزخ، تجسّم و عینیت اعمال ناروای خود کافران برای ایشان *

إنّما تجزون ما کنتم تعملون

تعبیر «تجزون ما» ـ به جای «تجزون بما» ـ بیانگر این معنا است که خود عمل، جزا واقع می شود و این در صورتی است که عمل ناروا تجسّم پیدا کند.

7 - عذاب دوزخ، ستمی از سوی کافران به خویش و نه از جانب خداوند

إنّما تجزون ما کنتم تعملون

8 - اصرار و مداومت بر کفر و حق ناپذیری، درپی دارنده عذاب آتش دوزخ

إنّما تجزون ما کنتم تعملون

فعل «کنتم تعملون»، ماضی استمراری و بیانگر اصرار و مداومت شخص، بر عمل است.

جهنم

بی صبری در جهنم 2; صبر در جهنم 2، 3; عذابهای جهنم 1; موجبات جهنم 5، 6، 7، 8

حق

آثار اصرار بر حق ناپذیری 8

خدا

اوامر خدا 1; خدا و ظلم 7; سرزنشهای خدا 1

خود

بازگشت آثار عمل به خود 5; ظلم به خود 7

دین

آثار تکذیب دین 5

صبر

آثار صبر 3

عمل

تجسم عمل 6

قیامت

سرزنش مکذبان قیامت 1; مکذبان قیامت در جهنم 1

کافران

آثار ظلم کافران 7; آثار عمل ناپسند کافران 6; حتمیت کیفر اخروی کافران 4

کفر

آثار اصرار بر کفر 8

مکذبان

حتمیت کیفر مکذبان 2