تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الحشر – آیه 13 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

لَأَنتُمْ أَشَدُّ رَهْبَةً فِی صُدُورِهِم مِّنَ اللَّهِ ذَلِکَ بأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا یَفْقَهُونَ

همانا ترس از شما (مسلمانان) در دل های آنان شدیدتر از ترس از خدا است; این بدان سبب است که آنها قومی اند که نمی فهمند.

1 - اهل ایمان، دارای ابّهت و هیمنه، در قلب منافقان

لأنتم أشدّ رهبة فی صدورهم

2 - ترس منافقان از مؤمنان، بیشتر و جدی تر از ترس آنان از خداوند

لأنتم أشدّ رهبة فی صدورهم من اللّه

3 - ترس از مردم و بیم نداشتن از خدا، نشانه بارز نفاق است.

لأنتم أشدّ رهبة فی صدورهم من اللّه

4 - عقب نشینی منافقان از همگامی با کافران، معلول ترس عمیق آنان از مؤمنان

لئن أُخرجوا لایخرجون معهم ... لأنتم أشدّ رهبة فی صدورهم من اللّه

با توجه به ارتباط این آیه با آیه قبل و این که «لأنتم أشد رهبة» در مقام بیان علت عقب نشینی منافقان از یاری کافران باشد، مطلب بالا قابل برداشت است.

5 - منافقان، فاقد درک نسبت به مقام خداوند

لأنتم أشدّ رهبة فی صدورهم من اللّه ذلک بأنّهم قوم لایفقهون

6 - هراس از مردم و خدا نترسی منافقان، معلول سطحی نگری و سبک مغزی آنان است.

لأنتم أشدّ رهبة فی صدورهم من اللّه ذلک بأنّهم قوم لایفقهون

7 - برخورداری از درک عمیق، مستلزم بیم از خدا است و نه خلق.

لأنتم أشدّ رهبة فی صدورهم من اللّه ذلک بأنّهم قوم لایفقهون

برداشت یاد شده با توجه به مفهوم آیه شریفه است که هراس از مردم و خدانترسی را، به عدم درک عمیق (فقاهت) مستند کرده است.

ادراک

آثار ادراک صحیح 7

ترس

ترس از انسان ها 3، 6; ترس از خدا 2; ترس از مؤمنان 2، 4; زمینه ترس از خدا 7

مؤمنان

عظمت مؤمنان 1

منافقان

آثار ترس منافقان 4; آثار سطحی نگری منافقان 6; ترس منافقان 2; خداشناسی منافقان 5; عوامل ترس منافقان 6; منافقان و ترس از خدا 6; منشأ عقب نشینی منافقان 4

نفاق

نشانه های نفاق 3