تفسیر آیات قرآن کریم – سوره نمل – آیه 54 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَلُوطًا إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَتَأْتُونَ الْفَاحِشَةَ وَأَنتُمْ تُبْصِرُونَ

و [یاد کن] لوط را آن گاه که به قوم خود گفت: آیا این کار بسیار قبیح (لواط) را درحالی که [به آن] نگاه می کنید انجام می دهید؟!

1 - لوط(ع)، از پیامبران الهی و ادامه دهنده خط رسالت

و لقد أرسلنا إلی ثمود أخاهم صـلحًا ... و لوطًا

کلمه «لوطاً» می تواند عطف به «صالحاً» و به تقدیر «و أرسلنا لوطاً» باشد. هم چنین می تواند مفعول برای فعل محذوف و به تقدیر «و اذکر لوطاً» باشد. برداشت یاد شده بر پایه احتمال نخست است.

2 - رسالت لوط و مبارزات او با زشت کرداری های قومش، شایان یاد و یادآوری

و لوطًا إذ قال لقومه

برداشت یاد شده بدان احتمال است که «لوطاً» مفعول «اذکر» باشد.

3 - قوم لوط، مورد نکوهش و سرزنش او به خاطر کردار زشتشان

إذ قال لقومه أتأتون الفـحشة

استفهام در «أتأتون الفـحشة» برای توبیخ و سرزنش است.

4 - مبارزه با فحشا و زشت کرداری، مهم ترین مسؤولیت و رسالت لوط

و لوطًا إذ قال لقومه أتأتون الفـحشة

مقدم آمدن «أتأتون الفـحشة» و قرار گرفتن آن در رأس پیام های لوط، بیانگر مطلب یاد شده است.

5 - قوم لوط، مرتکب فحشا (لواط)، به گونه ای آشکار و در برابر دیدگان همه

أتأتون الفـحشة و أنتم تبصرون

«إبصار» (مصدر «تبصرون») به معنای دیدن است. بنابراین «و أنتم تبصرون» دلالت می کند که آن قوم، گناه لواط را در برابر چشم دیگران انجام می دادند.

6 - ارتکاب علنی اعمال زشت، دارای قباحت فزون تر

أتأتون الفـحشة و أنتم تبصرون

لوط(ع)، در توبیخ قومش بر روی دو نکته تأکید کرده است: 1ـ ارتکاب فحشا، 2ـ انجام آن در منظر عموم. بنابراین مفاد پیام لوط چنین می شود: ای مردم! چرا به کار زشت آمیزش با مردان روی می آورید و بدتر از آن چرا آن را در برابر چشم دیگران انجام می دهید.

7 - روی آوردن قوم لوط به کردار زشت، علی رغم آگاهی آنان به ماهیت پلید آن

أتأتون الفـحشة و أنتم تبصرون

برخی از مفسران کلمه «تبصرون» را از «ابصارالقلب» (معادل دانش و آگاهی) مشتق دانسته اند. بنابراین مفاد پیام لوط چنین می شود: شما به زشتی ها روی آورده اید با این که ماهیت پلید و قبیح اعمالتان را می دانید.

8 - ارتکاب فحشا از روی آگاهی، دارای زشتی و جرم بیشتر

أتأتون الفـحشة و أنتم تبصرون

ذکر

ذکر قصه لوط(ع) 2

رسولان خدا 1

علم

آثار علم 8

فحشا

مبارزه با فحشا 4

قوم لوط

تاریخ قوم لوط 7; سرزنش قوم لوط 3; فحشا در قوم لوط 5، 7; لجاجت قوم لوط 7; لواط در قوم لوط 5

کیفر

عوامل ازدیاد کیفر 8

گناه

زشتی گناه آشکار 6; گناه عالمانه 8

لوط(ع)

سرزنشهای لوط(ع) 3; قصه لوط(ع) 3، 4; مبارزه لوط(ع) 4; مقامات لوط(ع) 1; مهمترین رسالت لوط(ع) 4; نبوت لوط(ع) 1