تفسیر آیات قرآن کریم – سوره ملک – آیه19 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أَوَلَمْ یَرَوْا إِلَی الطَّیْرِ فَوْقَهُمْ صَافَّاتٍ وَیَقْبضْنَ مَا یُمْسکُهُنَّ إِلَّا الرَّحْمَنُ إِنَّهُ بکُلِّ شَیْءٍ بَصِیرٌ

آیا [غافل اند و] به پرندگان بالای سرشان نگاه نکرده اند که [بال ها را] می گشایند و جمع می کنند؟ آنها را جز [خدای ]رحمان [از سقوط] نگه نمی دارد; بی شک او به هر چیزی بینا است.

 

1 - پرواز پرندگان در فضا و بر فراز انسان ها، از شگفتی های آفرینش

 

أولم یروا إلی الطیر فوقهم صـفّـت و یقبضن

 

2 - پرواز طیور و پرندگان در فضا، بدون سقوط بر زمین، از آیات قدرت و جلوه های رحمانیت خداوند

 

أولم یروا إلی الطیر ... ما یمسکهنّ إلاّ الرحمـن

 

3 - باز و بسته شدن بال های پرندگان بر فراز زمین، از برجسته ترین جلوه های قدرت و رحمانیت خداوند

 

برداشت یاد شده، از اختصاص به ذکر یافتن «باز و بسته شدن بال های پرندگان در فضا» به دست می آید.

أولم یروا إلی الطیر ... ما یمسکهنّ إلاّ الرحمـن

 

4 - رحمان، از اوصاف خداوند

 

الرحمـن

 

5 - پرواز پرندگان بر فراز زمین، دلیل و نشانه توانایی خداوند بر عذاب و هلاکت کافران

 

فکیف کان نکیر . أولم یروا إلی الطیر ... ما یمسکهنّ إلاّ الرحمـن

ذکر پرواز پرندگان به عنوان نشانه قدرت خدای رحمان ـ پس از یادآوری کیفر و عذاب کافران پیشین ـ می تواند به منظور ارائه نمونه و جلوه ای از قدرت همه جانبه خداوند در جهان باشد.

 

6 - خداوند، نسبت به هر چیزی آگاه و بینا است.

 

إنّه بکلّ شیء بصیر

 

7 - پرواز پرندگان بر فراز انسان ها، جلوه آگاهی و بینایی مطلق خداوند

 

أولم یروا إلی الطیر ...إنّه بکلّ شیء بصیر

 

8 - کفر و تکذیب دین، برخاسته از تأمل نکردن و نیندیشیدن در آیات الهی در طبیعت است.

 

و لقد کذّب الذین من قبلهم ... أولم یروا إلی الطیر ... إنّه بکلّ شیء بصیر

 

از سرزنش شدن کافران تکذیب گر، به خاطر تأمل نکردن در پدیده های طبیعت (مانند پرندگان) می توان مطلب یاد شده را به دست آورد.

 

 

9 - طبیعت، بستر خداشناسی است.

 

أولم یروا إلی الطیر ... ما یمسکهنّ إلاّ الرحمـن إنّه بکلّ شیء بصیر

آفرینش

شگفتیهای آفرینش 1

آیات خدا

آیات آفاقی 9

اسماوصفات

رحمان 4

پرندگان

بال پرندگان 3; پرواز پرندگان 2، 3، 5، 7; شگفتی پرواز پرندگان 1

تعقل

آثار عدم تعقل در آفرینش 8; آثار عدم تعقل در آیات خدا 8

خدا

بصیرت خدا 6; دلایل خدا شناسی 9; نشانه های بصیرت خدا 7; نشانه های رحمانیت خدا 2، 3; نشانه های علم خدا 7; نشانه های قدرت خدا 2، 3، 5; وسعت علم خدا 6

دین

منشأ تکذیب دین 8

شناخت

منابع شناخت 9

طبیعت

نقش طبیعت 9

کافران

عذاب کافران 5; هلاکت کافران 5

کفر

منشأ کفر 8