تفسیر آیات قرآن کریم – سوره ملک – آیه 1 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

تَبَارَکَ الَّذی بیَدهِ الْمُلْکُ وَهُوَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ

متعالی و والا است آن که فرمانروایی فقط به دست او است; و او بر هر چیزی توانا است.

1 - خداوند، ذاتی پاینده و حقیقتی جاودانه

تبـرک

«تبارُک» (مصدر «تبارَکَ») چنانچه از «بَرَکَ» (لَزَمَ و ثَبَتَ) گرفته شده باشد، به معنای جاودانگی و همیشگی و اگر از «برکت» گرفته شده باشد، به معنای افاضه برکت ها و خیرها خواهد بود (برگرفته از لسان العرب). برداشت یاد شده، براساس معنای نخست است.

2 - خداوند، منشأ خیرات و برکات است.

تبـرک

3 - فرمانروایی جهان، تنها در دست خداوند است.

الذی بیده الملک

تقدیم مسند (بیده) بر مسندالیه (الملک)، افاده اختصاص می کند.

4 - افاضه خیرها و برکت ها از سوی خداوند، برخاسته از فرمانروایی انحصاری او بر جهان است.

تبـرک الذی بیده الملک

برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که جمله «الذی بیده الملک» می تواند در مقام توضیح و تبیین «تبارک» باشد.

5 - خداوند، بر انجام هر کاری توانا است.

و هو علی کلّ شیء قدیر

6 - قدرت خداوند، مطلق و بی پایان است.

و هو علی کلّ شیء قدیر

7 - افاضه خیرها و برکت ها از سوی خداوند، برخاسته از قدرت مطلق و بی پایان او است.

تبـرک الذی ... هو علی کلّ شیء قدیر

برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که جمله «و هو علی کلّ شیء قدیر» می تواند در مقام توضیح و تبیین «تبارک» قرار داشته باشد.

آفرینش

حاکم آفرینش 3، 4

اسماوصفات

قدیر 5

برکت

منشأ برکت 2، 4، 7

جهان بینی

جهان بینی توحیدی 3، 4

خدا

آثار حاکمیت خدا 4; آثار قدرت خدا 7; اختصاصات خدا 3; افعال خدا 4، 7; جاودانگی خدا 1; جاودانگی قدرت خدا 6; حاکمیت خدا 3; قدرت خدا 5; نقش خدا2; وسعت قدرت خدا 6، 7

خیر

منشأ خیر 2، 4، 7