تفسیر آیات قرآن کریم – سوره عبس– آیه 1– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

عَبَسَ وَتَوَلَّی

چهره در هم کشید و روی گردانید;

1 - چهره درهم کشیدن یکی از مسلمانان صدراسلام و روی گردانی اعتراض آمیز او، از مسلمانی که با ظاهری ناخوشایند نزد او حاضر شده بود.

عبس و تولّی

فاعل «عبس» در آیه شریفه ذکر نشده است; ولی به قرینه نکوهش شدیدی که از او در آیات بعد آمده است; وی فردی بود که خداوند از اخلاق او رضایت کامل نداشت.

2 - خداوند، نقاط ضعف مسلمانان صدراسلام را به آنان گوشزد می کرد و ایشان را با خطاهایشان آشنا می ساخت.

عبس و تولّی

3 - لزوم آگاهی از شیوه صحیح برخوردهای اجتماعی و پرهیز از برخورد نامناسب با مردم

عبس و تولّی

4 - «روی عن الصادق(ع) انّها [أی «عبس و تولّی...»] نزلت فی رجل من بنی امیّة کان عند النبی(ص) فجائه ابن اُمّ مکتوم فلمّا رأه تقذّر منه و جمع نفسه و عبس و أعرض بوجهه عنه فحکی اللّه سبحانه ذلک و أنکره علیه;(1)

از امام صادق(ع) روایت شده که آیه «عبس و تولّی» درباره مردی از بنی امیه نازل شده است. آن مرد نزد پیامبر(ص) بود که ابن امّ مکتوم هم به حضور ایشان رسید. آن مرد وقتی ابن امّ مکتوم را دید، از او بدش آمد و خود را جمع کرد و چهره در هم کشید و روی از او برتافت. پس خداوند سبحان داستان وی را حکایت کرده، آن را بر وی ناپسند دانسته است».

خدا

هشدارهای خدا 2

روایت 4

عبدالله بن ام مکتوم

اعراض از عبدالله بن ام مکتوم 4; ترشرویی با عبدالله بن ام مکتوم 4; قصه عبدالله بن ام مکتوم 1، 4

مسلمانان

هشدار به مسلمانان صدراسلام 2

معاشرت

اهمیت آداب معاشرت 3

پی نوشت ها :

1. مجمع البیان، ج 10، ص 664; نورالثقلین، ج 5، ص 509، ح 4.