تفسیر آیات قرآن کریم – سوره مؤمنون – آیه 12 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن سُلَالَةٍ مِّن طِینٍ

و همانا انسان را از چکیده ای از گِل آفریدیم.

1 - خدا، خالق و آفریدگار انسان

و لقد خلقنا الإنسـن

«من» در «من سلالة» ابتدائیه و «سلالة» به معنای «عصاره» است. «طین» به اجزائی از خاک که با آب درآمیخته باشد (گِل) گفته می شود. «من طین» متعلق به عامل مقدر و صفت برای «سلالة» است; یعنی: به یقین ما انسان را از عصاره ای از «گِل»آفریدیم.

2 - آفرینش نخستین انسان از عصاره گِل (خاک آمیخته با آب)

و لقد خلقنا الإنسـن

سیاق آیات مورد بحث، نشان می دهد که مراد از «انسان»، نوع انسان است که شامل «حضرت آدم» و غیر او می شود. بنابراین مقصود از «خلق» در این آیه، آفرینش ابتدایی آدم است که از «گِل» آفریده شد. آیه بعد نیز، بیانگر آفرینش نسل آدم است که از نطفه آفریده شده و می شود.

3 - آفرینش انسان از گِلی ناچیز و بی جان، نمود عظمت و قدرت خیره کننده آفریدگار

و لقد خلقنا الإنسـن من سلـلة من طین

نکره آوردن «سلالة» و «طین» ظاهراً برای تحقیر است; یعنی: به یقین ما انسان را از عصاره ای ناچیز از گلِی بی مقدار آفریدیم.

انسان

انسان از گِل 2، 3; خالق انسان 1; خلقت انسان 3; عنصر خلقت انسان 2

خدا

خالقیت خدا 1; نشانه های قدرت خدا 3

خلقت

خلقت از گِل 2، 3