تفسیر آیات قرآن کریم – سوره قصص – آیه 25 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَجَاءتْهُ إِحْدَاهُمَا تَمْشی عَلَی اسْتِحْیَاء قَالَتْ إِنَّ أَبی یَدْعُوکَ لِیَجْزیَکَ أَجْرَ مَا سَقَیْتَ لَنَا فَلَمَّا جَاءهُ وَقَصَّ عَلَیْهِ الْقَصَصَ قَالَ لَا تَخَفْ نَجَوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ

پس یکی از آن دو زن در حالی که با حالت حیا راه می رفت، نزد او آمد گفت: همانا پدرم تو را می خواند تا مزد این که [چهارپایان را] برای ما آب دادی به تو بدهد; پس چون نزد او آمد و سرگذشت خود را برایش شرح داد [او] گفت: [دیگر] نترس که از آن قوم ستمکار نجات یافتی.

 

1 - بازگشت یکی از دختران شعیب نزد موسی به فرمان پدر

 

فجاءته إحدیهما ... قالت إنّ أبی یدعوک

 

2 - حرکت توأم با حیا و آزرم دختر شعیب به هنگام بازگشت نزد موسی(ع) و گفتوگو با وی

 

فجاءته إحدیهما تمشی علی استحیاء

 

3 - حیا، از برجسته ترین کمالات برای زن در بینش الهی

 

فجاءته إحدیهما تمشی علی استحیاء

اختصاص به ذکر یافتن «حیا» برای دختر شعیب در این مقام، بیانگر مطلب یاد شده است.

 

4 - دختر شعیب، پیامدار دعوت پدرش از موسی(ع)

 

قالت إنّ أبی یدعوک

 

5 - دعوت شعیب از موسی، برای پرداختن مزد در قبال آب دادن وی به گوسفندانش

 

إنّ أبی یدعوک لیجزیک أجر ما سقیت لنا

 

6 - پرداختن مزد در برابر کار تبرعی و بدون چشمداشت دیگران، امری است نیکو.

 

لیجزیک أجر ما سقیت لنا

 

7 - پذیرش دعوت شعیب از سوی موسی(ع) و رفتن وی به نزد او

 

قالت إنّ أبی یدعوک ... فلمّا جاءه

 

8 - گفت وگوی موسی(ع) با شعیب و بیان سرگذشت خویش برای وی

 

فلمّا جاءه و قصّ علیه القصص

 

9 - اقدام شعیب به دلداری موسی(ع) رفع نگرانی و ترس از وی و اعلام نجات یافتنش از شر فرعونیان

 

قال لاتخف نجوت من القوم الظـلمین

 

10 - مدین، سرزمینی خارج از قلمرو حکومت فرعون

 

لاتخف نجوت من القوم الظـلمین

 

11 - فرعون و دارودسته وی، مردمی ظالم و بیدادگر بودند.

 

نجوت من القوم الظـلمین

 

12 - «عن البزنطی قال: سألت الرضا(ع) عن قوله تعالی «إنّ أبی یدعوک لیجزیک أجر ما سقیت لنا» أهی التی تزوّج بها؟ قال: نعم...;(1)

 

از بزنطی نقل شده که گفت: از امام رضا(ع) درباره قول خدای تعالی: «إنّ أبی یدعوک...» پرسیدم: آیا دختری که نزد موسی آمد و گفت پدرم تو را خواسته ... همان دختری بود که بعداً موسی(ع) با او ازدواج کرد؟ فرمود: آری...».

روایت 12

زن

اهمیت حیای زن 3; فضایل زن 3

شعیب(ع)

اوامر شعیب(ع) 1; بازگشت دختر شعیب(ع) 1; حیای دختر شعیب(ع) 2; دختر شعیب(ع) 12; دعوتهای شعیب(ع) 4; دلداریهای شعیب(ع) 9; فلسفه دعوتهای شعیب(ع) 5; قبول دعوتهای شعیب(ع) 7; قصه شعیب(ع) 1، 4، 7، 8، 9; گفتگوی دختر شعیب(ع) با موسی(ع) 2; مسؤولیت دختر شعیب(ع) 4

ظالمان 11

عمل

عمل پسندیده 6; مزد عمل تبرعی 6

فرعون

ظلم فرعون 11; محدوده حکومت فرعون 10

فرعونیان

ظلم فرعونیان 11; نجات از فرعونیان 9

مدین

موقعیت سیاسی مدین 10

موسی(ع)

دعوت از موسی(ع) 1، 4، 5، 7; دلداری به موسی(ع) 9; رفع ترس موسی(ع) 9; رفع نگرانی موسی(ع) 9; قصه موسی(ع) 1، 4، 7، 8، 9، 12; گفتگوی موسی(ع) با شعیب(ع) 8; مزد آب دهی موسی(ع) 5; نجات موسی(ع) 9; همسر موسی(ع) 12

پی نوشت ها :

1. قصص الأنبیاء راوندی، ص 152، ب 8، فصل 1، ح 161; بحارالأنوار، ج 13، ص 44، ح 10.