تفسیر آیات قرآن کریم – سوره فرقان– آیه 15– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

قُلْ أَذَلِکَ خَیْرٌ أَمْ جَنَّةُ الْخُلْد الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ کَانَتْ لَهُمْ جَزَاء وَمَصِیرًا

بگو: آیا این [آتش شعله ور] بهتر است یا بهشت جاودانه ای که به تقواپیشگان وعده داده شده که سزا و سرانجام آنان است؟

 

1 ـ انسان، وظیفه دار سنجش میان فرجام تقواپیشگان و تکذیب کنندگان قیامت و دو زندگی بهشت و جهنم، با تفکر در رهنمودهای قرآن

قل أذلک خیر أم جنّة الخلد التی وعد المتّقون

 

2 ـ پیامبر(ص) وظیفه دار فراخوانی مردمان به اندیشه و مقایسه میان فرجام کافران و تقواپیشگان

قل أذلک خیر أم جنّة الخلد التی وعد المتّقون

 

3 ـ بهشت، جاودانه است و متقین در آن جاویدان اند.

أم جنّة الخلد التی وعد المتّقون

جاودانگی تقواپیشگان، از وعده ای که خداوند به آنان برای دخول در بهشت جاوید داده است، قابل استفاده می باشد و در واقع این سخن، کنایه از جاوید بودن خود متقین در بهشت است.

 

4 ـ زندگی در بهشت جاویدان، وعده خداوند به تقواپیشگان

جنّة الخلد التی وعد المتّقون

 

5 ـ بهشت جاودان، پاداش و سر انجام تقواپیشگان

جنّة الخلد التی وعد المتّقون کانت لهم جزاء و مصیرًا

 

6 ـ تقواپیشگی، عامل دستیابی به بهشت جاودان و سرانجامی خوش و برتر

جنّة الخلد ... و مصیرًا

از پاداش قرارگرفتن بهشت برای متقین، استفاده می شود که بهشت را به بهای تلاش می دهند نه به بهانه و این تلاش ـ به قرینه وصف «متّقین» ـ تقواپیشگی است.

 

7 ـ زندگی در بهشت جاودان، بهترین و برترین زندگی و سرانجام برای انسان

قل أذلک خیر أم جنّة الخلد ... جزاء و مصیرًا

 

8 ـ سنجش و مقایسه بین فرجام دو اندیشه و رفتار، بهترین روش برای گزینش اندیشه و رفتاری درست و برتر

قل أذلک خیر أم جنّة الخلد التی وعد المتّقون

 

9 ـ انسان، موجودی نیکوگزین و در اندیشه به دست آوردن بهترین ها

قل أذلک خیر أم جنّة الخلد التی وعد المتّقون

خداوند، مردم را به گزینش بهترین راه و روش زندگی، با مقایسه میان دو نوع طرز تفکر و روش زیستن، فراخوانده است. این فراخوانی، گویای این نکته است که گزینش بهترین و برترین، امری طبیعی و مشترک میان همه انسان ها است.

 

10 ـ طرح سؤال و پرسش، روشی برای برانگیختن اندیشه و تفکر، در شناخت بهتر حقایق الهی و گزینش بهترین عقیده ها و رفتارها

قل أذلک خیر أم جنّة الخلد التی وعد المتّقون

 

11 ـ تلاش برای سوق دادن انسان ها به بهشت و نجات آنان از ابتلای به آتش جهنم، از هدف های پیامبران الهی

قل أذلک خیر أم جنّة الخلد التی وعد المتّقون

انبیا

اهداف انبیا 11; هدایتگری انبیا 11

انسان

خیرطلبی انسان 9; صفات انسان 9; فرجام انسان 7; مسؤولیت انسان ها 1

انگیزش

عوامل انگیزش 10

بهشت

جاودانگی بهشت 3، 4، 5; جاودانان در بهشت 3; دعوت به بهشت 11; زندگی در بهشت 7; موجبات بهشت 6

پرسش

فواید پرسش 10

تربیت

روش تربیت 8

تعقل

تعقل در تعالیم قرآن 1; تعقل در فرجام کافران 2; تعقل در فرجام متقین 1، 2 ; تعقل در فرجام مکذبان قیامت 1; دعوت به تعقل 2; زمینه تعقل 10

تقوا

آثار تقوا 6

جهنم

نجات از جهنم 11

حق

زمینه حق شناسی 10

خدا

وعده های خدا 4

زندگی

بهترین زندگی 7

سعادت

دعوت به سعادت اخروی 11

عقیده

زمینه تصحیح عقیده 10

عمل

روش تصحیح عمل 8

فرجام

بهترین فرجام 7; عوامل حسن فرجام 6

فکر

روش تصحیح فکر 8

متقین

پاداش متقین 5; فرجام متقین 5; متقین در بهشت 3، 4، 5; وعده به متقین 4

محمد(ص)

مسؤولیت محمد(ص) 2