تفسیر آیات قرآن کریم- سوره غافر – آیه 39 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

یَا قَوْمِ إِنَّمَا هَذهِ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا مَتَاعٌ وَإِنَّ الْآخِرَةَ هِیَ دَارُ الْقَرَارِ

 

ای قوم من! این زندگی دنیا فقط بهره مندی اندکی است و همانا آخرت است که سرایِ ماندن است.

 

1 - زندگی دنیایی و بهره های آن، در مقایسه با زندگی اخروی، اندک و زودگذر است.

 

یـقوم إنّما هـذه الحیوة الدنیا متـع و إنّ الأخرة هی دار القرار

«متاع» به چیزی گویند که از آن بهره کم برده می شود. گفتنی است چون دنیا در برابر آخرت قرار گرفته که دار قرار و پایدار است; زودگذر بودن آن فهمیده می شود.

 

2 - آخرت، سرای پایدار و پاینده

 

و إنّ الأخرة هی دار القرار

 

3 - پایداری و پایندگی زندگی اخروی، دلیل برتری آن بر زندگی دنیایی است.

 

إنّما هـذه الحیوة الدنیا متـع و إنّ الأخرة هی دار القرار

برداشت یاد شده به این خاطر است که آیه شریفه با مقایسه کردن زندگی دنیایی و حیات اخروی; درصدد بیان برتری زندگی در آخرت می باشد.

 

4 - دنیا، گذرگاه و مقدمه برای حیات جاودانه آخرت است.

 

إنّما هـذه الحیوة الدنیا متـع و إنّ الأخرة هی دار القرار

واژه «متاع» در برخی از موارد به چیزی گفته می شود که بهره انسان از آن کم و ناپایدار باشد. بنابراین توصیف زندگی دنیایی به «متاع» و زندگی اخروی به «دار القرار» (سرای پایدار)، می تواند گویای مطلب یاد شده باشد.

 

5 - ارائه تصویری درست از حقیقت زندگی در دنیا و آخرت، از نخستین کارهای هدایتی مؤمن آل فرعون

 

یـقوم إنّما هـذه الحیوة الدنیا متـع و إنّ الأخرة هی دار القرار

 

6 - یافتن راه درست زندگی، در گرو درک صحیح از حقیقت زندگی و آخرت

 

یـقوم اتّبعون أهدکم سبیل الرشاد ... إنّما هـذه الحیوة الدنیا متـع و إنّ الأخرة هی دار القرار

برداشت یاد شده از آن جا است که مؤمن آل فرعون در نخستین برنامه هدایتی خود (نشان دادن راه درست زندگی)، به مسأله حقیقت زندگی دنیایی و اخروی پرداخته است.

 

7 - دنیاطلبی فرعونیان و تصویر نادرست آنها از زندگی دنیایی و اخروی، سبب انحراف و خودکامگی آنان شد.

 

یـقوم ... و إنّ الأخرة هی دار القرار

با توجه به یادآوری حقیقت زندگی در دنیا و آخرت از سوی مؤمن آل فرعون برای فرعونیان، برداشت بالا به دست می آید.

 

8 - تصویر نادرست از زندگی دنیایی و اخروی، منشأ اصلی انحراف ها، خودکامگی ها و حق ستیزی ها است.

 

یـقوم ... و إنّ الأخرة هی دار القرار

 

9 - فرعون و قومش (قبطیان)، برخوردار از متاع های فراوان دنیوی و دلبسته به آنها

 

یـقوم إنّما هـذه الحیوة الدنیا متـع

تذکر مؤمن آل فرعون به اندک و ناپایداری بودن دنیا و متاع های آن به قوم خود، بیانگر مطلب یاد شده است.

 

10 - حیات جاویدان و سرای پایدار، خواسته طبیعی انسان ها است.

 

و إنّ الأخرة هی دار القرار

تذکر به ناپایداری زندگی دنیوی و جاودانگی حیات اخروی، خود گویای مطلب یاد شده است.

آخرت:

آثار شناخت آخرت 6; جاودانگی آخرت 2; ویژگیهای آخرت2

آرزو:

آرزو ی جاودانگی 10

آل فرعون:

هدایتگری مؤمن آل فرعون 5

ادراک:

آثار ادراک صحیح 6

استبداد:

عوامل استبداد 8

امکانات دنیوی:

بی ارزشی امکانات دنیوی 1; ناپایداری امکانات دنیوی 1

انسان:

خواسته های انسان 10

بینش:

آثار بینش غلط 8

حق:

عوامل حق ستیزی 8

دنیا:

آثار شناخت دنیا 6; نقش دنیا 4

زندگی:

ارزش زندگی اخروی 1; بی ارزشی زندگی دنیوی 1; تبیین حقیقت زندگی اخروی 5; تبیین حقیقت زندگی دنیوی 5; جاودانگی زندگی اخروی 3، 4; دلایل برتری زندگی اخروی 3; زمینه زندگی اخروی 4; زمینه زندگی صحیح 6

فرعون:

دنیاطلبی فرعون 9; وفور امکانات دنیوی فرعون 9

فرعونیان:

آثار دنیاطلبی فرعونیان 7; بینش غلط فرعونیان 7; دنیاطلبی فرعونیان 9; عوامل استبداد فرعونیان 7; عوامل گمراهی فرعونیان 7; وفور امکانات دنیوی فرعونیان 9

گمراهی:

عوامل گمراهی 8

هدایت:

زمینه هدایت 6