تفسیر آیات قرآن کریم – سوره عنکبوت – آیه 7 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَالَّذینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّئَاتِهِمْ وَلَنَجْزیَنَّهُمْ أَحْسَنَ الَّذی کَانُوا یَعْمَلُونَ

و کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، کارهای بدشان را حتماً از آنان می پوشانیم و طبق بهترین عملی که می کرده اند سزایشان می دهیم.

1 - خداوند، گناهان مؤمنانِ دارای عمل صالح را نادیده می گیرد.

و الذین ءامنوا و عملوا الصـلحـت لنکفّرنّ عنهم سیّئاتهم

«تکفیر» مصدر فعل «نکفّر» به معنای «پوشاندن» است (لسان العرب) و مراد از آن، نادیده گرفتن گناهان است.

2 - اثربخشی ایمان و عمل صالح، به توأم بودن آن دو است.

و الذین ءامنوا و عملوا الصـلحـت لنکفّرنّ عنهم سیّئاتهم

3 - ممکن است که خداوند، گناهان بندگان اش را، در صورت فراهم شدن شرایط، نادیده بگیرد.

و الذین ءامنوا و عملوا الصـلحـت لنکفّرنّ عنهم سیّئاتهم

4 - مؤمنان، از لغزش و گناه، مصون نیستند.

و الذین ءامنوا ... لنکفّرنّ عنهم سیّئاتهم

«سیّئات» مطرح شده در آیه، می تواند مربوط به قبل از ایمان و می تواند مربوط به بعد از ایمان باشد. نکته بالا، بنابر احتمال دوم است.

5 - تکفیر و نادیده گرفته شدن گناهان مؤمنانِ دارای عمل صالح، وعده حتمی خداوند است.

و الذین ءامنوا و عملوا الصـلحـت لنکفّرنّ عنهم سیّئاتهم

لام و نون تأکید «لنکفّرنّ» دلالت بر قطعیت می کنند.

6 - خداوند، در قبال هر یک از اعمال مؤمنان، بهترین پاداش را می دهد.

و الذین ءامنوا ... و لنجزینّهم أحسن الذی کانوا یعملون

«أحسن» جانشین «مفعول مطلق محذوف» است. تقدیر آیه، چنین است: «و لنجزینّهم جزاءاً أحسن الذی...» (ما، پاداش آنان را، بهترین جزایشان، قرار خواهیم داد).

7 - وعده خداوند درباره اعطای پاداش بهترین عمل به اعمال مؤمنان، وعده ای قطعی و تخلف ناپذیر است.

و الذین ءامنوا ... و لنجزینّهم أحسن الذی کانوا یعملون

«لام» و «نون تأکید» در «لنجزینّهم» دلالت بر حتمیّت دارند.

8 - اعطای پاداش به مؤمنان، پس از چشم پوشی از لغزش ها و گناهان آنان است.

و الذین ءامنوا و عملوا الصـلحـت لنکفّرنّ عنهم ... و لنجزینّهم

ذکر جزا پس از ذکر پوشاندن گناهان (تکفیر)، می تواند به جهت نکته یاد شده باشد.

9 - عمل انسان ها، مبنای پاداش دهی خدا است.

و لنجزینّهم أحسن الذی کانوا یعملون

ایمان

آثار ایمان 2; ایمان و عمل صالح 2

پاداش

بهترین پاداش 6، 7; مبانی پاداش 9

خدا

پاداشهای خدا 6، 9; حتمیت وعده های خدا 7; وعده های خدا 5

صالحان

تکفیر گناه صالحان 1، 5

عمل

پاداش عمل 9

عمل صالح

آثار عمل صالح 2

گناه

تکفیر گناه 3

مؤمنان

پاداش عمل مؤمنان 6; پاداش مؤمنان 8; تکفیر گناه مؤمنان 1، 5، 8; حتمیت پاداش مؤمنان 7; لغزش مؤمنان 4