تفسیر آیات قرآن کریم – سوره عنکبوت – آیه 33 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
وَلَمَّا أَن جَاءتْ رُسُلُنَا لُوطًا سیءَ بهِمْ وَضَاقَ بهِمْ ذَرْعًا وَقَالُوا لَا تَخَفْ وَلَا تَحْزَنْ إِنَّا مُنَجُّوکَ وَأَهْلَکَ إِلَّا امْرَأَتَکَ کَانَتْ مِنَ الْغَابرِینَ
و چون فرستادگان ما نزد لوط آمدند به سبب [حضور] آنان بد حال و نگران شد و در کارشان فرو ماند و [آنان به لوط] گفتند: نترس و اندوه مخور همانا ما تو و خانواده ات را نجات خواهیم داد مگر زنت را که از باقی ماندگان خواهد بود.
1 - ملائکه عذاب قوم لوط، پس از گفتوگو با ابراهیم(ع)، به دیار آن قوم رفتند و بر لوط(ع) وارد شدند.
و لمّا جاءت رسلنا إبرهیم ... و لمّا أن جاءت رسلنا لوطًا
2 - با آمدن فرشتگان نزد لوط(ع) وی، ناراحت شد و عرصه را بر خود تنگ دید.
و لمّا أن جاءت رسلنا لوطًا سیء بهم و ضاق بهم ذرعًا
«سیء» متعدی به بای سببی است. «سیء بهم» یعنی، به سبب حضور آنان، ناراحت شد. «ضاق بهم ذرعاً» به معنای تنگ شدن ذراع دست و کنایه از ناتوانی است.
3 - فرشتگان عذاب قوم لوط، به صورت انسان، بر لوط(ع) وارد شدند.
و لمّا أن جاءت رسلنا لوطًا سیء بهم
احتمال دارد دلیل «سیء بهم و ضاق بهم ذرعاً» این باشد که فرشتگان به صورت انسان بر لوط(ع) به عنوان میهمان وارد شدند و لوط(ع) از عاقبت ورود مسافرانی ناشناخته به شهر، نگران شد که مبادا، اهالی شهر برای تجاوز به آنان، به سوی خانه لوط بیایند.
4 - امکان دارد که فرشتگان به صورت موجود مادّی، ظاهر شوند.
و لمّا أن جاءت رسلنا لوطًا سیء بهم
5 - حضرت لوط(ع)، نگران تعرض قوم اش به میهمانان اش بود.
و لمّا أن جاءت رسلنا لوطًا سیء بهم و ضاق بهم ذرعًا
6 - حضرت لوط(ع)، در دفاعِ از میهمانان اش در صورت تعرض قوم اش به آنها، ناتوان بود.
و لمّا أن جاءت رسلنا لوطًا سیء بهم و ضاق بهم ذرعًا
احساس ناتوانی لوط(ع) و تنگ دیدن عرصه بر خود، احتمال دارد به خاطر نکته یاد شده باشد.
7 - نگرانی لوط(ع) با ورود فرشتگان به نزد وی، در چهره اش نمایان شد.
و لمّا أن جاءت رسلنا لوطًا سیء بهم ... قالوا لاتخف
8 - در انبیا، مانند دیگر انسان ها، احساسات طبیعی وجود دارد.
و لمّا أن جاءت رسلنا لوطًا سیء بهم و ضاق بهم ذرعًا و قالوا لاتخف و لاتحزن
9 - فرشتگان، به لوط(ع) برای بر طرف کردن دلهره و هراس او، دلداری دادند.
و قالوا لاتخف و لاتحزن
10 - لوط(ع)، با ورود ملائکه به محضرش، نگران شد و ترسید.
و قالوا لاتخف و لاتحزن
11 - حضرت لوط(ع) نگران گرفتار شدن در عذاب فراگیری بود که برای قوم اش مقدر شده بود.
و لمّا أن جاءت رسلنا لوطًا سیء بهم ... و قالوا لاتخف و لاتحزن إنّا منجّوک
دلداری ملائکه به لوط(ع) و اطمینان بخشی به وی برای نجات حتمی از عذاب، می تواند قرینه باشد بر این که نگرانی لوط(ع) به خاطر نکته بالا بوده است.
12 - فرشتگان مأمور به عذاب قوم لوط، مأموریت شان را به اطلاع لوط(ع) رساندند.
قالوا ... إنّا منجّوک وأهلک إلاّ امرأتک
13 - پس از حضور فرشتگانِ مأمور عذاب، حضرت لوط(ع) و فرشتگان، به گفت و گو پرداختند.
و لمّا أن جاءت رسلنا لوطًا ... و قالوا لاتخف
14 - فرشتگان مأمورِ عذاب قوم لوط، به لوط(ع) اعلام کردند که او و خانواده اش، به جز همسرش را، از عذاب نجات خواهند داد.
إنّا منجّوک و أهلک إلاّ امرأتک
15 - جمعی از خویشان لوط(ع) به وی، ایمان آورده بودند.
إنّا منجّوک و أهلک
16 - همسر لوط(ع) از زمره کافران بود و به او ایمان نیاورد.
إنّا منجّوک ... إلاّ امرأتک کانت من الغـبرین
17 - عذاب مقدر شده برای قوم لوط، عذابی فراگیر بود.
إنّا منجّوک و أهلک إلاّ امرأتک کانت من الغـبرین
«إنّا منجّوک» در مقابل «کانت من الغابرین» است و نشان می دهد که عذاب، به گونه ای بوده که همه را فراگرفته و تنها خارج شدگان از شهر اهل نجات بودند.
18 - رابطه خویشاوندی با پیامبری از پیامبران الهی، تأثیری در نجات از عذاب ندارد.
إنّا منجّوک ... إلاّ امرأتک
ابراهیم(ع)
گفتگوی ابراهیم(ع) با ملائکه 1
انبیا
بشر بودن انبیا 8; خویشاوندی با انبیا 18
سرزمینها
ملائکه عذاب در سرزمین قوم لوط 1
عذاب
نجات از عذاب 18
قوم لوط
آثار عذاب قوم لوط 11; تاریخ قوم لوط 17; تجاوز قوم لوط 6; عذاب قوم لوط 12، 14; عمومیت عذاب قوم لوط 17
کافران 16
لوط(ع)
ایمان خویشاوندان لوط(ع) 15; دلداری ملائکه به لوط(ع) 9; عجز لوط(ع) 6; عذاب همسر لوط(ع) 14; عوامل ترس لوط(ع) 10; عوامل نگرانی لوط(ع) 2، 5، 7، 10، 11; قصه لوط(ع) 1، 2، 3، 5، 6، 9، 10، 11، 12، 13، 14; کفر همسر لوط(ع) 16; گفتگوی لوط(ع) با ملائکه 13; مؤمنان به لوط(ع) 15; مهمانان لوط(ع) 1، 3، 5، 6; نجات خانواده لوط(ع) از عذاب 14; نجات لوط(ع) از عذاب 14; نگرانی لوط(ع) 9; ورود ملائکه عذاب بر لوط(ع) 3، 7، 10
ملائکه
تجسم ملائکه 4; تجسم ملائکه عذاب 3; ملائکه عذاب 1، 12، 14; نقش ملائکه عذاب 2
تصاویر ضمیمه
