تفسیر آیات قرآن کریم – سوره سبأ – آیه 40 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَیَوْمَ یَحْشُرُهُمْ جَمِیعًا ثُمَّ یَقُولُ لِلْمَلَائِکَةِ أَهَؤُلَاء إِیَّاکُمْ کَانُوا یَعْبُدُونَ

و روزی که خدا همگی آنان را محشور می کند، سپس به فرشتگان می گوید: آیا اینان شما را پرستش می کردند؟

1 - در روز قیامت، همه مشرکان به منظور مؤاخذه و روشن شدن حقایق گردآوری خواهند شد.

و یوم یحشرهم جمیعًا ثمّ یقول للملـئکة أهـؤلاء إیّاکم کانوا یعبدون

2 - خداوند، همه مشرکان را در روز قیامت گرد هم خواهد آورد.

و یوم یحشرهم جمیعًا

3 - خداوند در روز قیامت، از ملائکه خواهد پرسید که آیا از عبادت مشرکان برای آنان، رضایت داشته اند؟

و یوم یحشرهم جمیعًا ثمّ یقول للملـئکة أهـؤلاء إیّاکم کانوا یعبدون

جوابی که در آیه بعد از قول ملائکه نقل شده، حکایت از این دارد که سؤال از اصل عبادت نبوده است; زیرا عبادت مشرکان در اختیار ملائکه نبوده تا آنان دستور به انجام آن داده باشند; بلکه سؤال از رضایت ملائکه از این کار است.

4 - پرستیده شدن ملائکه از سوی مشرکان در دنیا

و نجعل له أندادًا ... و یوم یحشرهم جمیعًا ثمّ یقول للملـئکة أهـؤلاء إیّاکم کانوا یعبدون

5 - پرسش خداوند از ملائکه درباره پرستیده شدنشان از سوی مشرکان، با فاصله ای از بازآفرینی و گردآوری خواهد بود.

و یوم یحشرهم ... ثمّ یقول للملـئکة

«ثم» برای تراخی است و کاربرد آن در آیه، مفید نکته یاد شده است.

6 - اعتقاد مشرکان به موجوداتی به نام ملائکه در عالم

و یوم یحشرهم ... ثمّ یقول للملـئکة أهـؤلاء إیّاکم کانوا یعبدون

7 - مؤاخذه در روز قیامت، صرفاً بر اساس آگاهی های پیشین خداوند نخواهد بود; بلکه ممکن است با حضور طرف های ماجرا باشد.

و یوم یحشرهم ... ثمّ یقول للملـئکة أهـؤلاء إیّاکم کانوا یعبدون

انسان

حشر اخروی انسان ها 5

خدا

آثار علم خدا 7; افعال خدا 2; پرسشهای خدا 5

عقیده

عقیده به ملائکه 6

قیامت

پرسش در قیامت 3; ظهور حقایق در قیامت 1; مؤاخذه در قیامت 7

مشرکان

تجمع اخروی مشرکان 1، 2; حشر اخروی مشرکان 2; عقیده مشرکان 6; مؤاخذه اخروی مشرکان 1; ملائکه پرستی مشرکان 3، 4، 5

ملائکه

پرسش از ملائکه 3، 5