تفسیر آیات قرآن کریم – سوره زمر – آیه15 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَاعْبُدُوا مَا شئْتُم مِّن دُونِهِ قُلْ إِنَّ الْخَاسرِینَ الَّذینَ خَسرُوا أَنفُسَهُمْ وَأَهْلِیهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَلَا ذَلِکَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبینُ

پس آنچه را غیر از او می خواهید بپرستید، بگو: همانا خسارت دیدگانِ واقعی کسانی اند که سرمایه [عمر ]خود و خانواده شان را [در] روز قیامت تباه شده می بینند، هان! این است آن خسارت نمایان.

 

1 - ناراحتی پیامبر(ص)، از مشرکان و تهدید آنان به سرنوشت شوم و عذاب الهی

 

قل اللّه أعبد ... فاعبدوا ما شئتم من دونه

امر «فاعبدوا ما شئتم من دونه» برای تهدید و نشانگر شدت غضب و ناراحتی پیامبر(ص) از کافران و مشرکان است.

 

2 - یأس و ناامیدی پیامبر(ص)، از هدایت مشرکان در مرحله نخست رسالت خویش

 

فاعبدوا ما شئتم من دونه

برداشت یاد شده با توجه به امر تهدیدی «فاعبدوا...» و مکی بودن این سوره و آیات مورد بحث است.

 

3 - مشرکان و کافران در عرصه قیامت، سرمایه عمر خود را تباه شده می بینند و خویش را از حمایت خانواده شان، محروم می یابند.

 

قل إنّ الخـسرین الذین خسروا أنفسهم و أهلیهم یوم القیـمة

مقصود از «أنفس» سرمایه های عمر و مراد از «أهل» خانواده می باشد. بر این اساس خسارت نفس، به معنای تباه ساختن و بهره کافی نگرفتن از سرمایه عمر است. خسارت اهل نیز به معنای از کف دادن حمایت خانواده و بهره نجستن از آنان می باشد. گفتنی است برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که مخاطبان آیه شریفه کافران و مشرکان هستند.

 

4 - آیین شرک و عبادت غیرخدا، مایه خسارت و از کف دادن سرمایه عمر آدمی و محرومیت از بهره های بایسته از خانواده در عرصه قیامت

 

فاعبدوا ما شئتم من دونه قل إنّ الخـسرین الذین خسروا أنفسهم و أهلیهم یوم القیـمة

 

5 - کسانی که سرمایه عمر خویش و بهره های بایسته از خانواده خود را از دست بدهند، در قیامت از زیانکاران واقعی محسوب خواهند شد.

 

إنّ الخـسرین الذین خسروا أنفسهم و أهلیهم یوم القیمه

 

6 - سرمایه عمر و بهره از خانواده، سرمایه کمال و سعادت آدمی است.

 

إنّ الخـسرین الذین خسروا أنفسهم و أهلیهم یوم القیـمة

 

7 - سرمایه های وجودی انسان، ارزشمندترین سرمایه ها است.

 

الذین خسروا أنفسهم و أهلیهم

خداوند سرمایه هایی از قبیل مال، علم و... را ذکر نفرموده و سرمایه عمر را بر سرمایه خانواده مقدم داشته است. از این نکته می توان برداشت یاد شده را به دست آورد.

 

8 - تباه کردن سرمایه عمر و از کف دادن بهره از خانواده، خسرانی روشن و تردیدناپذیر

 

الذین خسروا أنفسهم و أهلیهم یوم القیـمة ألا ذلک هو الخسران المبین

 

9 - تشویق و ترغیب خداوند به بهره گرفتن درست تر و هر چه بیشتر از سرمایه عمر خود و خانواده، در جهت کمالات معنوی و سعادت اخروی

 

الذین خسروا أنفسهم و أهلیهم یوم القیـمة ألا ذلک هو الخسران المبین

 

10 - قیامت، صحنه بروز و ظهور سعادت واقعی و سودبخشی و یا خسارت آفرینی عمر آدمی

 

إنّ الخـسرین الذین خسروا أنفسهم و أهلیهم یوم القیـمة ألا ذلک هو الخسران المبین

ارزشها: 7

انسان:

ارزش عمر انسان ها 7; اهمیت عمر انسان ها 6

خانواده:

آثار انحطاط خانواده 5; عوامل انحطاط خانواده 8

خدا:

تشویقهای خدا 9

زیان:

زیان اخروی 10; عوامل زیان اخروی 4

سعادت:

زمینه سعادت اخروی 9; سعادت اخروی 10; عوامل سعادت 6

شرک:

آثار شرک 4

عبادت:

آثار عبادت غیرخدا 4

عذاب:

تهدید به عذاب 1

عمر:

آثار اخروی عمر 10; آثار تباهی عمر 5، 8; بهره مندی از عمر 9; عوامل تباهی عمر 4

فرجام:

تهدید به فرجام شوم 1

قیامت:

ظهور حقایق در قیامت 3، 10; ویژگیهای قیامت 10

کافران:

تباهی عمر کافران 3; کافران در قیامت 3

محمد(ص):

اندوه محمد(ص) 1; یأس محمد(ص) 2

مشرکان:

تباهی عمر مشرکان 3; تهدید مشرکان 1; مشرکان در قیامت 3

یأس:

یأس از هدایت مشرکان 2