تفسیر آیات قرآن کریم – سوره زمر – آیه 48 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَبَدَا لَهُمْ سَیِّئَاتُ مَا کَسَبُوا وَحَاقَ بهِم مَّا کَانُوا بهِ یَسْتَهْزئُون

و اعمال بدی که کسب کرده اند برای آنان ظاهر می گردد و عذابی که آن را به استهزا می گرفتند آنها را فرا می گیرد.

 

1 - ظهور و بروز تمامی اعمال و دستاوردهای بد و زشت ستمگران در قیامت

 

و بدا لهم سیّئات ما کسبوا

 

2 - عذاب سخت و فوق تصور ستمگران در قیامت، بازتاب کردار و رفتار خود آنان است.

 

و بدا لهم سیّئات ما کسبوا

آمدن ماده «کسب» به جای ماده «فعل»، می تواند بیانگر مطلب یاد شده باشد.

 

3 - تمامی کردار و رفتار آدمیان در روز رستاخیر، در نظر آنان مجسم و ظاهر خواهد شد.

 

و بدا لهم سیّئات ما کسبوا

 

4 - ستمگران اعمال و رفتارهای بد و زشت خود را در دنیا، زیبا و خوب پنداشته و یا از بدی و زشتی آنها غافل اند.

 

و بدا لهم سیّئات ما کسبوا

ظاهر شدن اعمال زشت ستمگران در نظر آنان، ممکن است به خاطر این باشد که آنها را خوب و زیبا می دانستند و یا از بدی و زشتی چنین رفتاری، کاملاً غافل بودند.

 

5 - ظلم، منشأ بدی ها و سرچشمه زشت کاری ها

 

و لو أنّ للذین ظلموا ... و بدا لهم سیّئات ما کسبوا

توصیف بدکاران و زشت کاران به صفت ستمگران (للذین ظلموا)، بیانگر حقیقت یاد شده است.

 

6 - سرنوشت انسان در قیامت، در گرو نوع تلاش و چگونگی رفتار او در دنیا است.

 

و بدا لهم سیّئات ما کسبوا

 

7 - عذاب قیامت، همواره مورد انکار و استهزای مشرکان و ستمگران است.

 

و حاق بهم ما کانوا به یستهزءون

طبق نظر مفسران آنچه مورد استهزا قرار می گرفت، قیامت و عذاب آن روز بود. گفتنی است آمدن فعل «کانوا» و کاربرد «یستهزءون» به صورت فعل مضارع، دلالت بر استمرار دارد.

 

8 - عذاب قیامت، تمامی وجود ستمگران را فرا خواهد گرفت.

 

و حاق بهم ما کانوا به یستهزءون

 

9 - مشرکان، منکر برپایی قیامت و عذاب الهی در آن روز

 

و حاق بهم ما کانوا به یستهزءون

برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که آیه شریفه در توصیف مشرکان می باشد.

 

10 - انکار قیامت و مؤاخذه انسان ها در آن روز، از زمینه های ستم کاری و بدکرداری

 

الذین لایؤمنون بالأخرة ... للذین ظلموا ... و بدا لهم سیّئات ما کسبوا و حاق بهم ما کانوا به یستهزءون

برداشت یاد شده از آن جا است که خداوند، منکران روز قیامت و کیفر آن را، ستمکار (ظلموا) و بدکردار (سیئات ماکسبوا) معرفی کرده است.

خود:

بازگشت آثار عمل به خود 2

سرنوشت:

عوامل مؤثر در سرنوشت اخروی 6

ظالمان:

استهزاهای ظالمان 7; بینش ظالمان 4; ظالمان در قیامت 2; عذاب اخروی ظالمان 8; عمل ناپسند ظالمان 1، 4; عوامل سختی عذاب اخروی ظالمان 2; غفلت ظالمان 4

ظلم:

آثار ظلم 5; زمینه ظلم 10

عذاب:

آثار تکذیب عذاب اخروی 10; احاطه عذاب اخروی 8; استهزای عذاب اخروی 7; تکذیب عذاب اخروی 7; مراتب عذاب 2; مکذبان عذاب اخروی 9; ویژگیهای عذاب اخروی 8

عمل:

آثار اخروی عمل 6; آثار اخروی عمل ناپسند 1، 2; تجسم عمل 2، 3; تزیین عمل ناپسند 4; زمینه عمل ناپسند 10; منشأ عمل ناپسند 5

قیامت:

آثار تکذیب قیامت 10; ظهور حقایق در قیامت 1، 3; مکذبان قیامت 9; ویژگیهای قیامت 3

مشرکان:

استهزاهای مشرکان 7; تکذیبگری مشرکان 9