تفسیر آیات قرآن کریم – سوره الزلزلة– آیه7- کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ

پس هر کس هموزن ذرّه ای کار خیر کند آن را می بیند.

1 - انجام دهندگان کار خیر، در قیامت پاداش دیده، با کردار خویش مواجه خواهند شد.

فمن یعمل مثقال ذرّة خیرًا یره

2 - کارهای خیر، هر چند به وزن مورچه ای ریز و یا ذرّات معلق در هوا باشد، باقی مانده، در قیامت بر انسان عرضه خواهد شد.

فمن یعمل مثقال ذرّة خیرًا یره

«مثقال»; یعنی، وسیله ای که با آن، وزن چیزی سنجیده شود (مفردات). «ذرّة» (مفرد «ذرّ») به معنای کوچک ترین نوع مورچه است (صحاح اللغة). برخی آن را یک صدم وزن «جو» دانسته و برخی گفته اند: مراد ذرّاتی است که در شعاع خورشید، مشاهده می شود. (لسان العرب)

3 - سرنوشت هر کس در آخرت، وابسته به کردار او در دنیا است.

فمن یعمل مثقال ذرّة خیرًا یره

4 - تجسّم و قابل رؤیت شدن تمام اعمال نیکِ انسان ـ حتی سبکوزن ترین آنها ـ در آخرت

خیرًا یره

5 - زمین، مشخّصات کردارهایِ ریز و درشت انسان را در خود محفوظ داشته، در قیامت آن را گزارش خواهد کرد.

یومئذ تحدّث أخبارها ... فمن یعمل مثقال ذرّة خیرًا یره

6 - «عن أبی جعفر(ع) فی قوله «فمن یعمل مثقال ذرّة خیراً یره» یقول إن کان من أهل النار و کان قد عمل فی الدنیا مثقال ذرّة خیراً یره یوم القیامة حسرةً انه کان عمله لغیراللّه»;(1)

از امام باقر(ع)، درباره سخن خداوند «فمن یعمل مثقال ذرّة خیراً یره» روایت شده که خداوند [می فرماید]: اگر[بنده ای]از اهل آتش بوده و در دنیا به اندازه وزن یک ذره، کار خوب انجام داده باشد، در قیامت آن را می بیند تا حسرت بخورد که چرا این عمل را برای غیر خدا انجام داده بود».

تشبیهات قرآن

تشبیه به ذرات هوا 2; تشبیه به مورچه ریز 2; تشبیه عمل خیر 2

روایت 6

زمین

افشای اخبار زمین 5; گواهی زمین 5; نقش زمین 5

سرنوشت

عوامل مؤثر در سرنوشت اخروی 3

عمل

آثار اخروی عمل 3; بقای عمل خیر 2; پاداش اخروی عمل خیر 1; تجسم عمل خیر 4; رؤیت اخروی عمل 1، 2، 6; رؤیت اخروی عمل خیر 4

قرآن

تشبیهات قرآن 2

قیامت

زمین در قیامت 5; عوامل حسرت در قیامت 6

پی نوشت ها :

1. تفسیر قمی، ج 2، ص 433; نورالثقلین، ج 5، ص 651، ح 18.