تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الزخرف- آیه55– کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَلَمَّا آسَفُونَا انتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْنَاهُمْ أَجْمَعِینَ

 

پس وقتی که ما را به غضب آوردند از آنان انتقام گرفتیم و همه آنها را غرق کردیم.

 

1 - فرعونیان با اطاعت کورکورانه از فرعون، خشم و عذاب الهی را برای خویش فراهم آوردند.

 

فلمّا ءاسفونا انتقمنا منهم

 

2 - پیروی از جباران و ستم پیشگان، درپی دارنده خشم و عذاب الهی است.

 

فأطاعوا ... فلمّا ءاسفونا انتقمنا منهم

 

3 - خشم و انتقام خداوند از انسان ها، ناشی از عملکرد خود آنان است.

 

فأطاعوا ... فلمّا ءاسفونا انتقمنا منهم

 

4 - پیروان ستمگران، همانند آنان مستحق عذاب الهی اند.

 

فلمّا ءاسفونا انتقمنا منهم فأغرقنـهم أجمعین

 

5 - غرق شدن و نابودی تمامی فرعونیان، در پی انتقام الهی از ایشان

 

فأغرقنـهم أجمعین

 

6 - مایه افتخار و اقتدار فرعونیان، عامل هلاکت و نابودی ایشان

 

و هـذه الأنهـر تجری من تحتی ... انتقمنا منهم فأغرقنـهم

 

7 - عوامل طبیعی در خدمت تحقق اراده الهی

 

و هـذه الأنهـر تجری من تحتی ... فأغرقنـهم أجمعین

 

8 - عذاب الهی، بر جوامع حق ستیز فراگیر و گسترده است.

 

فأغرقنـهم أجمعین

 

9 - هلاکت و نابودی، فرجام ملت های ذلت پذیر و پیرو کفر و ستم

 

فاستخفّ قومه ... فأغرقنـهم أجمعین

از این که فرعونیان با ضعف و زبونی در برابر دستگاه جبار فرعونی سرانجام به هلاکت رسیدند، مطلب بالا استفاده می شود.

 

10 - «(عن) أبی عبداللّه(ع) فی قول اللّه عزّوجلّ «فلمّا آسفونا انتقمنا» قال: إنّ اللّه تبارک و تعالی لایأسف کأسفنا و لـکنّه خلق أولیاء لنفسه یأسفون و یرضون ...فجعل رضاهم لنفسه رضیً و سخطهم لنفسه سخطاً...;(1)

 

از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند عزّوجلّ «فلمّا آسفونا انتقمنا» روایت شده که فرمود: خداوند مثل ما انسان ها تأسف ندارد و لکن او برای خود اولیایی خلق نموده که حالات تأسف و رضایت دارند و ... و خشم و رضایت آنان را خشم و رضایت خود قرار داده است».

اطاعت

آثار اطاعت از ظالمان 2

تقلید

آثار تقلید کورکورانه 1

حق

عذاب حق ستیزان 8

خدا

انتقام خدا 5; تأسف خدا 10; زمینه انتقام خدا 3; زمینه عذابهای خدا 1، 2; زمینه غضب خدا 1، 2، 3; مجاری اراده خدا 7; وسعت عذابهای خدا 8

ذلت

فرجام ذلت پذیران 9; هلاکت ذلت پذیران 9

روایت 10

ظالمان

عذاب پیروان ظالمان 4; عذاب ظالمان 4; فرجام ظالمان 9; هلاکت ظالمان 9

عذاب

اهل عذاب 4; موجبات عذاب 1

عمل

آثار عمل 3

عوامل طبیعی

نقش عوامل طبیعی 7

فرعونیان

تقلید کورکورانه فرعونیان 1; عوامل تفاخر فرعونیان 6; عوامل هلاکت فرعونیان 6; غرق فرعونیان 5; هلاکت فرعونیان 5

کافران

فرجام کافران 9; هلاکت کافران 9

پی نوشت ها:

1. توحید صدوق، ص 168، ب 26، ح 2; معانی الأخبار، ص 19، ح 2.