تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الدخان- آیه17 – کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَلَقَدْ فَتَنَّا قَبْلَهُمْ قَوْمَ فِرْعَوْنَ وَجَاءهُمْ رَسُولٌ کَرِیمٌ

و همانا پیش از آنان قوم فرعون را امتحان کردیم و رسولی گرامی برای آنان آمد.

1- آزمون الهی از انسان ها، سنتی مستمر و دارای پیشینه دور در تاریخ امت ها

و لقد فتنّا قبلهم

2- قوم فرعون، از جمله امت های آزموده شده از سوی خداوند و دارای سرنوشتی عبرت آموز

و لقد فتنّا قبلهم قوم فرعون

«فتنة» (مصدر «فتنّا») در اصل به معنای گداختن در آتش است و مقصود از آن در آیه بالا، آزمودن می باشد.

3- وجود نوعی مشابهت در عملکرد، میان مشرکان مکه و فرعونیان در حق ستیزی و مقابله با رسول الهی

و لقد فتنّا قبلهم قوم فرعون و جاءهم رسول کریم

تعبیر «قبلهم»، نوعی ارتباط و همگونی میان مشرکان مکه و فرعونیان را می رساند.

4- آمدن رسول الهی، زمینه آزمون امت ها و ظهور میزان خالص بودن و ناخالصی آنان

و لقد فتنّا ... و جاءهم رسول

ارتباط میان «فتنّا» و «جاءهم رسول» و ریشه لغوی واژه «فتنة» ـ که به معنای گداختن در کوره، برای جدا ساختن ناخالصی ها است ـ گویای برداشت یاد شده است.

5- موسی(ع)، پیامبری با کرامت و ارجمند در پیشگاه خداوند

و جاءهم رسول کریم

6- موسی(ع)، پیامبری برخوردار از اخلاق و اعمالی شایسته و ارزشمند

و جاءهم رسول کریم

وصف کَرَم هنگامی که در توصیف خداوند به کار رود، به معنای احسان و انعام آشکار او است و چون در مقام توصیف انسان به کار رود، به معنای اخلاق و افعال شایسته او است(مفردات راغب).

امتها

امتحان امتها 1; تاریخ امتها 1; زمینه امتحان امتها 4

انبیا

مخالفت با انبیا 3; نقش انبیا 4

خدا

امتحانهای خدا 2; سنتهای خدا 1; فلسفه امتحانهای خدا 4

سنتهای خدا

سنت امتحان 1

عبرت

عوامل عبرت 2

فرعونیان

امتحان فرعونیان 2; حق ستیزی فرعونیان 3; عبرت از فرعونیان 2

مشرکان مکه

حق ستیزی مشرکان مکه 3; هماهنگی مشرکان مکه و فرعونیان 3

موسی(ع)

تقرب موسی(ع) 5; خوش اخلاقی موسی(ع) 6; عمل صالح موسی(ع) 6; فضایل موسی(ع) 5، 6; کرامت موسی(ع) 5