تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الحشر – آیه 17 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَکَانَ عَاقِبَتَهُمَا أَنَّهُمَا فِی النَّارِ خَالِدَیْنِ فِیهَا وَذَلِکَ جَزَاء الظَّالِمِینَ

پس عاقبت آن دو (شیطان و کافر) این است که هر دو در آتش اند و در آن جاودانه خواهند بود، و این است جزای ستمکاران.

1 - شیطان و پیروان کافر او، دارای فرجامی همگون و هر دو مخلد در آتش

فکان عـقبتهما أنّهما فی النار خـلدَین فیها

2 - اظهار خداترسی و نیز تبرّی شیطان در قیامت از پیروان خویش، بی ثمر در نجات او از کیفر اخروی

قال إنّی بریء منک إنّی أخاف اللّه ... فکان عـقبتهما أنّهما فی النار

3 - کافران و منافقان همراز ایشان، دارای فرجامی همگون در آتش دوزخ

فکان عقبتهما أنّهما فی النار خـلدَین فیها

از تشبیه کافران و منافقان به شیطان و پیراون او در آیه قبل، برداشت یاد شده از این آیه استفاده می شود.

4 - کفرورزی و نیز دعوت به آن، موجب خلود در آتش

قال للإنسـن اکفر فلمّا کفر ... فکان عـقبتهما أنّهما فی النار خـلدَین فیها

5 - خلود در آتش، جزای ستمکاران و ظالمان

أنّهما فی النار خـلدَین فیها و ذلک جزؤا الظـلمین

6 - کفرورزی و دعوت به آن، از مصادیق ظلم

قال للإنسـن اکفر فلمّا کفر ... فکان عـقبتهما أنّهما فی النار خـلدَین فیها و ذلک جزؤا الظـلمین

7 - نفاق و همسویی با کافران، نمودی از ظلم

فکان عـقبتهما أنّهما فی النار ... و ذلک جزؤا الظـلمین

چنانکه گفته شد آیه بر منافقان و کافران نیز تطبیق شود.

تبری

تبری از پیروان شیطان 2

جهنم

جاودانان در جهنم 1، 3، 5; عوامل جاودانگی در جهنم 4

شیطان

ادعاهای شیطان 2; تبری شیطان 2; حتمیت کیفر اخروی شیطان 2; خداترسی شیطان 2; شیطان در جهنم 1; شیطان در قیامت 2; فرجام پیروان شیطان 1; فرجام شیطان 1

ظالمان

ظالمان در جهنم 5; کیفر ظالمان 5

ظلم

موارد ظلم 6; نشانه های ظلم 7

کافران

آثار اتحاد با کافران 7; فرجام کافران 3; کافران در جهنم 1، 3

کفر

آثار دعوت به کفر 4، 6; آثار کفر 4، 6

منافقان

فرجام منافقان 3; منافقان در جهنم 3

نفاق

آثار نفاق 7