تفسیر آیات قرآن کریم – سوره البلد– آیه 14– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أَوْ إِطْعَامٌ فِی یَوْمٍ ذی مَسْغَبَةٍ

یا در روز گرسنگی طعام دادن;

1 - تغذیه مردم، در روزگار گرفتاری آنان به گرسنگی رنج آور، خواسته خداوند از ثروتمندان است.

أو إطعـم فی یوم ذی مسغبة

«سَغِبَ»; یعنی، گرسنه ماند و «مسغبة» مصدر آن است و در احتمالی دیگر این لفظ جز در گرسنگی همراه با رنج استعمال ندارد. (قاموس)

2 - مدعیان دروغین انفاق، با پیدایش گرسنگی های فراگیر، از اطعامْ بخل ورزیده، مواد غذایی را احتکار می کنند.

یقول أهلکت مالاً لبدًا ... فلااقتحم العقبة ... أو إطعـم فی یوم ذی مسغبة

3 - تأمین خوراک قحطی زدگان، برای کسانی که خود نیز گرفتار خشک سالی اند، وظیفه ای سنگین و نیازمند همتی والا است.

و ما أدریک ما العقبة ... أو إطعـم فی یوم ذی مسغبة

قید «فی یوم»، ناظر به این معنا است که اطعام کنندگان، خود نیز در همان وضعیت به سر می برند.

4 - سرمایه داران، در کمک های اقتصادی به مردم قحطی زده، باید تغذیه آنان را در اولویت قرار دهند.

أو إطعـم فی یوم ذی مسغبة

5 - فضیلت آزادسازی بردگان، برتر از تغذیه گرسنگان جامعه است.*

فکّ رقبة . أو إطعـم

تقدیم «فکّ رقبة»، بیانگر برداشت یاد شده است.

6 - «عن الرضا(ع): ... علم اللّه عزّوجلّ أنّ کلّ أحد لایقدر علی فکّ رقبة فجعل إطعام الیتیم و المسکین مثل ذلک;(1)

از امام رضا(ع) روایت شده که فرمود: ... خدای عزّوجلّ می دانست که تمامی افراد، توانایی آزاد کردن بنده را ندارند. پس غذا دادن به یتیم و مسکین را همسان آزاد کردن بنده قرار داد».

انفاق

احتکار مدعیان انفاق 2; اولویت در انفاق 4; بخل مدعیان انفاق 2; مدعیان انفاق هنگام قحطی 2

برده

اهمیت عتق برده 6; فضیلت عتق برده 5

ثروتمندان

توصیه به ثروتمندان 1; ثروتمندان هنگام قحطی 4; مسؤولیت ثروتمندان 4

خدا

توصیه های خدا 1

روایت 6

قحطی زدگان

اهمیت تأمین قحطی زدگان 3

مساکین

اهمیت تأمین مساکین 6; توصیه به تأمین مساکین 1; فضیلت تأمین مساکین 5

یتیم

اهمیت تأمین یتیم 6

پی نوشت ها :

1. کافی، ج 4، ص 4، ح 10; نورالثقلین، ج 5، ص 582، ح 19.