تفسیر آیات قرآن کریم – سوره نور – آیه 6– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَالَّذینَ یَرْمُونَ أَزْوَاجَهُمْ وَلَمْ یَکُن لَّهُمْ شُهَدَاء إِلَّا أَنفُسُهُمْ فَشَهَادَةُ أَحَدهِمْ أَرْبَعُ شَهَادَاتٍ باللَّهِ إِنَّهُ لَمِنَ الصَّادقِینَ

و کسانی که به همسران خود نسبت زنا بدهند و برایشان شاهدانی جز خودشان نباشد، پس هر یک از آنان [برای اثبات ادّعایش] باید چهار بار شهادت بدهد که به خدا قسم، او راست می گوید.

1 - مردی که همسرش را قذف کند (نسبت زنا بدهد)، برای اثبات ادعای خود، نخست باید چهار شاهد مرد ارائه کند.

والذین یرمون أزوجهم و لم یکن لهم شهداء

«شهداء» جمع «شاهد» است و شاهد مفرد مذکر است. بنابراین «شهداء» به معنای «چند مرد ناظر» می باشد. گفتنی است که عدد چهار، با توجه به آیه قبل ـ که مربوط به قدف است ـ و نیز به قرینه ذیل آیه ـ که در صورت عجز از ارائه شهود باید چهار سوگند یاد شود ـ استفاده می گردد.

2 - شوهر اگر برای اثبات قذف علیه همسرش، از ارائه شاهدان ناتوان باشد، باید چهار بار سوگند یاد کند.

والذین یرمون أزوجهم و لم یکن لهم شهداء إلاّ أنفسهم فشهـدة أحدهم أربع شهـدت باللّه

3 - با عجز شوهر از آوردن شاهدان برای اثبات قذف علیه همسرش، در صورتی نوبت به سوگند و لعان می رسد که شوهر، مدعی مشاهده زنا باشد.

والذین یرمون أزوجهم و لم یکن لهم شهداء إلاّ أنفسهم

استثنا در جمله «و لم یکن لهم شهداء إلاّ أنفسهم» استثنای متصل است و معنای آیه چنین می باشد: «مردانی که همسران شان را قذف کنند، اگر فقط خودشان ناظر و شاهد زنا بودند و به جز خودشان کسی نبود، باید سوگند یاد کنند». مفهوم آن این می شود که: اگر خودشان هم شاهد نبودند، نوبت به لعان نمی رسد.

4 - شوهری که همسرش را قذف کند و از ارائه شاهدان ناتوان باشد و یا مدعی مشاهده زنا نباشد، نوبت به سوگند او نمی رسد; بلکه باید حد قذف بر وی جاری شود.

والذین یرمون أزوجهم و لم یکن لهم شهداء إلاّ أنفسهم فشهـدة أحدهم أربع شهـدت باللّه

5 - «خدا را شاهد می گیرم که راست می گویم»، متن سوگند شوهری است که مدعی مشاهده زنای همسرش باشد و از آوردن شاهدان نیز ناتوان باشد.

والذین یرمون أزوجهم ... فشهـدة أحدهم أربع شهـدت باللّه إنّه لمن الصـدقین

6 - شوهر اگر در ادعای زنای همسرش، مدعی مشاهده نباشد; ولی چهار شاهد مرد ارائه کند، زنای همسرش ثابت می شود.

والذین یرمون أزوجهم و لم یکن لهم شهداء إلاّ أنفسهم

احکام 1، 2، 3، 4، 5، 6

اعداد

عدد چهار 1، 2، 6

زنا

کیفیت اثبات زنا 6

قذف

احکام قذف 1، 2، 3، 4، 6; سوگند در قذف 2; گواهی در قذف 1، 2، 3، 4، 6; موجبات حد قذف 4

لعان

احکام لعان 2، 3، 5; سوگند در لعان 3; کیفیت سوگند در لعان 5

همسر

قذف همسر 1، 2، 3، 4