تفسیر آیات قرآن کریم – سوره منافقون – آیه 2 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

اتَّخَذُوا أَیْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَن سَبیلِ اللَّهِ إِنَّهُمْ سَاء مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ

قَسَم های خود را سپر خویش گرفتند و در نتیجه [مردم را] از راه خدا بازداشتند، به راستی چه بد است آنچه آنان انجام می دهند.

1 - منافقان، زیر سپر سوگند، نفاقشان را پنهان می داشتند.

اتّخذوا أیمـنهم جنّة

2 - استفاده ابزاری از ارزش ها و مقدسات، شیوه منافقان است.

اتّخذوا أیمـنهم جنّة

3 - منافقان، عناصری منحرف از راه خدا و آیین او

فصدّوا عن سبیل اللّه

«صدّ» (مصدر «صدّوا») دو گونه استعمال می شود: لازم و متعدی. «صدّ» در صورت اوّل به معنای اعراض کردن و منحرف شدن است. برداشت یاد شده بر پایه همین استعمال است: بنابراین «فصدّوا...»; یعنی، «فمالوا عن سبیل اللّه».

4 - انحرافات منافقان، نتیجه سوگندهای دروغ آنان

اتّخذوا أیمـنهم جنّة فصدّوا عن سبیل اللّه

مطلب یاد شده از تفریع «فصدّوا...» بر «اتّخذوا...» به دست می آید.

5 - تلاش منافقان، برای ممانعت و بازداشتن مردم از گرویدن به راه خدا و آیین او

فصدّوا عن سبیل اللّه

«صدّ» در صورتی که متعدی استعمال شود، به معنای «منع کردن» خواهد بود. برداشت یاد شده بر این احتمال استوار است.

6 - کارآمد بودن استفاده ابزاری از دین علیه خود دین، برای منافقان

اتّخذوا أیمـنهم جنّة فصدّوا عن سبیل اللّه

7 - هدف منافقان از تمسک به سوگندهای دروغ، اغفال کردن مردم و بازداشتن آنان از راه خداوند

اتّخذوا أیمـنهم جنّة فصدّوا عن سبیل اللّه

8 - سراسر زندگی منافقان، آکنده از زشتی و نابه کاری است.

إنّهم ساء ما کانوا یعملون

دین

آثار سوءاستفاده از دین 6

سبیل الله

مانعان از سبیل الله 5، 7

سوگند

آثار سوگند دروغ 4

مقدسات

سوءاستفاده از مقدسات 2

منافقان

انحراف منافقان 3; پلیدی منافقان 8; پنهانکاری منافقان 1; تلاش منافقان 5; روش برخورد منافقان 1، 2، 5، 6، 7; ریاکاری منافقان1; زمینه موفقیت منافقان 6; سوگند دروغ منافقان 4، 7; عمل ناپسند منافقان 8; عوامل گمراهی منافقان 4; فلسفه سوگند منافقان 1، 7; گمراهگری منافقان 7; گمراهی منافقان 3