تفسیر آیات قرآن کریم – سوره مؤمنون – آیه 42 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

ثُمَّ أَنشَأْنَا مِن بَعْدهِمْ قُرُونًا آخَرِینَ

سپس نسل هایی دیگر را بعد از آنان پدید آوردیم.

1 - اراده خداوند مبنی بر پیدایش جوامع جدید و استمرار یافتن حیات بشری بر روی زمین، پس از اضمحلال ثمود (قوم صالح)

ثمّ أنشأنا من بعدهم قرونًا ءاخرین

«إنشاء» (مصدر «أنشأنا») به معنای پدید آوردن است. ضمیر «هم» در «من بعدهم» به جامعه پس از نوح (قوم ثمود که با صحیه نابود شدند) باز می گردد. «قرون» جمع «قرن» است و «قرن» به مجموعه ای از انسان ها که در یک عصر و با هم زندگی می کنند گفته می شود.

2 - وجود فاصله زمانی میان نابود شدن قوم ثمود و پیدایش جامعه (یا جامعه های) جدید

ثمّ أنشأنا من بعدهم قرونًا ءاخرین

برداشت یاد شده با توجه به کلمه «ثمّ» ـ که برای تراخی در زمان است ـ به دست می آید.

3 - آغاز شکل گیری جوامع متعدد بشری در عصری واحد، پس از قوم ثمود

ثمّ أنشأنا من بعدهم قرونًا ءاخرین

به نظر می رسد جمع آمدن واژه «قرون»، به پیدایش جوامع متعدد و در عرض هم اشاره داشته باشد. از این رو می توان گفت که تا قبل از این، همواره تنها یک جامعه متشکل وجود داشت و شاید به این دلیل است که در آیه 31 واژه فوق، به صورت مفرد (قرن) آمده است.

4 - تحولات تاریخ، تحت حاکمیت اراده خداوند

فجعلنـهم غثاءً ... ثمّ أنشأنا من بعدهم قرونًا ءاخرین

امتها

امتها ی پس از قوم ثمود 2، 3; تاریخ امتها 2، 3; منشأ پیدایش امتها 1

تاریخ

منشأ تحولات تاریخ 4

خدا

حاکمیت اراده خدا 4; نقش اراده خدا 1

قوم ثمود

هلاکت قوم ثمود 1