تفسیر آیات قرآن کریم – سوره طه – آیه3 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

إِلَّا تَذْکِرَةً لِّمَن یَخْشَی

 بلکه [آن را نازل کردیم] تا برای کسی که [از خدا] بیم دارد هشیار کننده باشد

1- هدف از نزول قرآن بر پیامبر(ص)، هشدار و توجه دادن به مردم ونصیحت کردن آنان است.

ما أنزلنا ... إلاّ تذکرة لمن یخشی

استثناء در «إلاّ تذکرة» منقطع است و «تذکرة» مفعولٌ له می باشد; یعنی، «لـکن أنزلنا للتذکرة». «تذکرة» معنایی گسترده تر از «راهنمایی» و «نشانه» دارد و هرچه را مایۀ توجه به چیزی گردد شامل می شود (مفردات راغب) و به معنای «وعظ» نیز می آید (مصباح و قاموس).

2- پیامبر(ص) مسؤول ابلاغ قرآن و تذکردادن به مردم است و در مورد به ثمرنشستن آن مسؤولیِتی  ندارد.

ما أنزلنا علیک ... إلاّ تذکرة لمن یخشی

3- تعالیم قرآن، تنها در کسانی مؤثر است که توجه به عظمت خداوند در دل آنان هراس افکنده است.

إلاّ تذکره لمن یخشی

«خشیة» ترسی است آمیخته با احساس عظمت (مفردات راغب). متعلق «یخشی» ـ به قرینۀ آیۀ  بعد که عظمت نازل کننده قرآن را بیان کرده است ـ خداوند است.

4- آموزش قرآن به اهل خشیت، آسان و بی نیاز از تحمل رنج و ناراحتی است.

ما أنزلنا ... لتشقی إلاّ تذکرة لمن یخشی

5- فرجام بی اعتنایی به پیام های قرآن، هراس انگیز و هولناک است.

إلاّ تذکرة لمن یخشی

 خشیت و ترس از خداوند، به معنای هراس از مجازات های او در صورت مخالفت با تذکرات قرآنی است.

6- لزوم خداترسی و هراس از فرجام مخالفت با تعالیم قرآن

إلاّ تذکرة لمن یخشی

7- پیام قرآن، هماهنگ با فطرت آدمی و بیدارگر آن است.

إلاّ تذکرة لمن یخشی

«تذکرة» ـ آن گونه که از «لسان العرب» برمی آید ـ به معنای به یاد انداختن فراموش شده ها است. یادآوربودن قرآن به این است که انسان را به آنچه در فطرت او نهفته است و از آن غفلت دارد متوجه سازد.

انسان

اهمیت تنبه انسان ها 1

تذکر

اهمیت تذکر به انسانها 2

ترس

عوامل ترس 6

خدا

خدا ترسان و قرآن 4

خشیت

آثار خشیت 3; اهمیت خشیت 6

فطرت

عوامل تنبه فطرت 7

قرآن

اهمیت تبلیغ قرآن 2; زمینه تأثیر قرآن 3; سهولت تعلیم قرآن 4; فرجام اعراض از قرآن 6; فرجام شوم اعراض از قرآن 5; فطریت تعالیم قرآن 7; فلسفه نزول قرآن 1; ویژگیهای قرآن 7

محمد(ص)

محدوده مسؤولیت محمد(ص) 2

موعظه

اهمیت موعظه 1