تفسیر آیات قرآن کریم – سوره صافات – آیه 57 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَلَوْلَا نِعْمَةُ رَبِّی لَکُنتُ مِنَ الْمُحْضَرِینَ

و اگر نبود نعمت [توفیق] پروردگارم حتماً از احضارشدگان [در عذاب] بودم.

1 - بهشتیان، رهایی خود از پیامدهای هلاکت بار هم نشینی با کافران دوزخی را، مدیون لطف خدا و به توفیق او می دانند.

و لولا نعمة ربّی لکنت من المحضرین

2 - توفیق نجات از پیامدهای هلاکت بار معاشرت با افراد فاسد و منحرف، نعمت و لطف الهی است.

و لولا نعمة ربّی لکنت من المحضرین

3 - رهایی انسان از جبر محیط اجتماعی و نیز از پیامدهای سوء معاشرت با افراد فاسد و منحرف جامعه، در سایه ایمان به خدا و لطف و عنایت او، امری ممکن است.

و لولا نعمة ربّی لکنت من المحضرین

4 - انسان ها در جامعه فاسد و محیط منحرف، بدون ایمان به خدا و لطف او، در معرض انحراف و هلاکت اند.

و لولا نعمة ربّی لکنت من المحضرین

5 - ربوبیت الهی، مقتضی توفیق دادن و نعمت بخشیدن به بندگان مخلَص خود

عباد اللّه المخلصین ... و لولا نعمة ربّی

انسان

لغزشگاه انسان 4

ایمان

آثار ایمان به خدا 3، 4

بدان

آثار همنشینی با بدان 2

بهشتیان

منشأ نجات بهشتیان 1

جامعه

آثار جامعه فاسد 4

خدا

آثار ربوبیت خدا 5; آثار لطف خدا 1، 2، 3، 4; نعمتهای خدا 2

کافران

آثار همنشینی با کافران 1

گمراهان

آثار همنشینی با گمراهان 3

گمراهی

منشأ نجات از گمراهی 2

محیط

آثار محیط اجتماعی 4; نجات از جبر محیط اجتماعی 3

مخلصین

زمینه توفیق مخلصین 5; زمینه نعمتهای مخلصین 5

هلاکت

زمینه هلاکت 4