تفسیر آیات قرآن کریم – سوره سجده – آیه 29 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

قُلْ یَوْمَ الْفَتْحِ لَا یَنفَعُ الَّذینَ کَفَرُوا إِیمَانُهُمْ وَلَا هُمْ یُنظَرُونَ

بگو: [در] روز فتح (قیامت) کسانی که کفر ورزیده اند، نه ایمانشان سودشان می دهد و نه به آنان مهلت داده می شود.

1 - ایمان آوردن کافران، پس از مشاهده پیروزی مؤمنان و نزول عذاب، غیرقابل پذیرش است.

قل یوم الفتح لاینفع الذین کفروا إیمـنهم

بنابراین که «یوم الفتح» نظر به نصرت دنیوی مؤمنان داشته باشد، آیه، ناظر به نزول عذاب استیصال و به پیروزی قطعی رسیدن مؤمنان خواهد بود.

2 - پیامبر(ص)، موظف به پاسخگویی به کافران و تبیین نادرستی انتظارات نابه جای آنان بود.

و یقولون متی هـذا الفتح ... قل یوم الفتح لاینفع الذین کفروا إیمـنهم

3 - ایمان کافران، در قیامت، ایمانی بی حاصل و غیر سودمند به حال آنان است.

یوم الفتح لاینفع الذین کفروا إیمـنهم

برداشت بالا، بنابراین احتمال است که مراد از «یوم الفتح» روز قیامت است.

4 - نزد خداوند، ایمان از روی اضطرار و ناگزیری، فاقد ارزش و غیرقابل اعتنا است.

یوم الفتح لاینفع الذین کفروا إیمـنهم

5 - پذیرش ایمان از سوی خداوند، دارای مهلتی مشخص و محدود است.

یوم الفتح لاینفع الذین کفروا إیمـنهم و لا هم ینظرون

6 - خداوند، کافران را به بازگشتن از کفر، پیش از پایان یافتن مهلت شان، تشویق کرده است.

قل یوم الفتح لاینفع الذین کفروا إیمـنهم و لا هم ینظرون

7 - کافران در قیامت، برای انجام دادن هیچ کاری، فرصت نخواهند داشت.

یوم الفتح ... و لا هم ینظرون

8 - کافران، در لحظه نزول حتمی عذاب استیصال، اندک مهلتی نخواهند یافت.

یوم الفتح ... و لا هم ینظرون

بنابراین احتمال که مراد از «یوم الفتح»، روز نزول عذاب استیصال بر کافران باشد، نکته یاد شده قابل استفاده است.

9 - «یوم الفتح»، از نام های قیامت است.*

قل یوم الفتح لاینفع

ایمان

ایمان با پیروزی مؤمنان 1; ایمان با نزول عذاب 1; ایمان بی ثمر 1، 3، 4; ایمان در اضطرار 4; فرصت ایمان 5

خدا

تشویقهای خدا 6

عذاب

عذاب استیصال 1، 8

قیامت

نامهای قیامت 9

کافران

انتظارات کافران 2; ایمان اخروی کافران 3; پاسخ گویی به کافران 2; تشویق کافران 6; کافران در قیامت 3، 7; کافران هنگام عذاب 8; نزول عذاب بر کافران 8

کفر

تشویق به اعراض از کفر 6

محمد(ص)

مسؤولیت محمد(ص) 2

یوم الفتح 9