تفسیر آیات قرآن کریم – سوره زمر – آیه 58 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أَوْ تَقُولَ حِینَ تَرَی الْعَذَابَ لَوْ أَنَّ لِی کَرَّةً فَأَکُونَ مِنَ الْمُحْسنِینَ

یا وقتی عذاب را می بیند بگوید: ای کاش! برای من بازگشتی بود تا از نیکوکاران می شدم.

 

1 - آرزوی کافران و گنه کاران، هنگام مشاهده عذاب الهی، به بازگشت دوباره به دنیا

 

أو تقول حین تری العذاب لو أنّ لی کرّة

«لو» در آیه شریفه، برای تمنّی است.

 

2 - احسان (نیک کرداری و نیکی کردن به دیگران)، هدف و فلسفه درخواست کافران از بازگشت دوباره به زندگی دنیایی

 

لو أنّ لی کرّة فأکون من المحسنین

«إحسان» هم شامل نیکی به خود می باشد و هم نیکی به دیگران (لسان العرب ). این واژه در آیه شریفه ممکن است به هر دو معنا باشد.

 

3 - برخی از کافران لجوج و گنه کاران سرمست، تنها به وقت مشاهده عذاب الهی و یقین به نزول آن، بیدار گشته و در برابر سخن حق (قرآن) تسلیم شده و از آن پیروی می کنند.

 

أو تقول حین تری العذاب لو أنّ لی کرّة فأکون من المحسنین

 

4 - بازگشت به دنیا ـ حتی برای احسان کردن و جبران گذشته ها ـ برای هیچ کس ممکن نیست.

 

لو أنّ لی کرّة فأکون من المحسنین

 

5 - ظهور ارزش احسان، برای کافران و گنه کاران در قیامت

 

لو أنّ لی کرّة فأکون من المحسنین

 

6 - غبطه و حسرت کافران و گنه کاران به حال محسنان در قیامت

 

لو أنّ لی کرّة فأکون من المحسنین

 

7 - در قیامت، راهی برای جبران گذشته ها و انجام هیچ عملی نیست.

 

لو أنّ لی کرّة فأکون من المحسنین

از این که کافران و گنه کاران برای جبران کوتاهی های خود، تقاضای بازگشت به دنیا را دارند، می توان به این حقیقت رسید که قیامت روز عمل و تلاش نیست.

 

8 - محسنان، دارای مقام و جایگاهی حسرت برانگیز در قیامت

 

لو أنّ لی کرّة فأکون من المحسنین

 

9 - اعتراف کافران و گنه کاران به نقش خود در تعیین سرنوشت خویش

 

أن تقول نفس یـحسرتی علی ما فرّطت ... و إن کنت لمن السـخرین ... لو أنّ لی کرّة فأکون من المحسنین

 

10 - تقوا و احسان، دو عنصر سعادت آفرین و رهایی بخش از عذاب الهی

 

من قبل أن یأتیکم العذاب ... لکنت من المتّقین ... فأکون من المحسنین

آرزو:

آرزو ی بازگشت به دنیا 1، 2

احسان:

آثار احسان 10; ارزش احسان 5

ارزشها:

ارزشها در قیامت 5

بازگشت به دنیا:

استحاله بازگشت به دنیا 4

تقوا:

آثار تقوا 10

حق:

تسلیم به حق 3

خود:

اقرار علیه خود 9

سرنوشت:

عوامل مؤثر در سرنوشت 9

سعادت:

عوامل سعادت 10

عذاب:

آثار رؤیت عذاب 3; عوامل نجات از عذاب 10

عمل:

تجسم عمل 5; جبران عمل 4; فرصت عمل 7

قرآن:

پیروی از قرآن 3

قیامت:

ظهور حقایق در قیامت 5; ویژگیهای قیامت 7

کافران:

آرزوهای کافران 1، 2; اقرار کافران 9; حسرت اخروی کافران 6; سرنوشت کافران 9; عذاب کافران 1; عوامل تنبه کافران 3; کافران در قیامت 5، 6; کافران و احسان 2; کافران هنگام عذاب 3

گناهکاران:

آرزوهای گناهکاران 1; اقرار گناهکاران 9; تنبه گناهکاران هنگام عذاب 3; حسرت اخروی گناهکاران 6; سرنوشت گناهکاران 9; عذاب گناهکاران 1; عوامل تنبه گناهکاران 3; گناهکاران در قیامت 5، 6

محسنان:

مقامات اخروی محسنان 8; مقامات محسنان 6