تفسیر آیات قرآن کریم – سوره تغابن – آیه9 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
یَوْمَ یَجْمَعُکُمْ لِیَوْمِ الْجَمْعِ ذَلِکَ یَوْمُ التَّغَابُنِ وَمَن یُؤْمِن باللَّهِ وَیَعْمَلْ صَالِحًا یُکَفِّرْ عَنْهُ سَیِّئَاتِهِ وَیُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدینَ فِیهَا أَبَدًا ذَلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ
[یاد کن] زمانی را که خدا شما را در «یوم الجمع» گرد می آورد، آن روز، روز مغبون شدن است، و کسانی که به خدا ایمان بیاورند و کار شایسته انجام دهند، گناهانشان را از آنان می زداید، آنان را به بهشت هایی درمی آورد که از پایین آنها نهرها جریان دارد، در حالی که همیشه در آن جا جاودانه اند; این است آن کامیابی بزرگ.
1 - خداوند، همه انسان ها را برای حسابرسی در روز قیامت گرد می آورد.
یوم یجمعکم
2 - قیامت و گرد آمدن انسان ها در آن روز، برای محاکمه و مجازات، شایان یاد و یادآوری
یوم یجمعکم
برداشت یاد شده، مبتنی بر این نکته است که «یوم» متعلّق به فعل مقدّر «اذکر» باشد.
3 - قیامت، روز گرد هم آمدن همه انسان ها است.
لیوم الجمع
4 - «یوم الجمع»، از نام های قیامت
لیوم الجمع
5 - قیامت، روز ظهور و بروز غبن و خسارت کافران
ذلک یوم التغابن
6 - «یوم التغابن»، از نام های قیامت
ذلک یوم التغابن
7 - خداوند، گناهان و بدی های مؤمنان دارای عمل صالح را زدوده و می آمرزد.
و من یؤمن باللّه و یعمل صـلحًا یکفّر عنه سیّئاته
8 - ایمان و عمل صالح، موجب زدایش بدی ها و آمرزش گناهان
و من یؤمن باللّه و یعمل صـلحًا یکفّر عنه سیّئاته
9 - ایمان و عمل صالح، موجب ورود انسان به بهشت
و من یؤمن باللّه و یعمل صـلحًا ... یدخله جنّـت
10 - بهشت، دارای بوستان های متعدد با نهرهای جاری در زیر آنها
جنّـت تجری من تحتها الأنهـر
«جنّات» (جمع «جنّة») به معنای بوستان ها است.
11 - مؤمنانِ دارای عمل صالح، در بهشت جاودانه اند.
و من یؤمن باللّه و یعمل صـلحًا ... یدخله جنّـت... خـلدین فیها أبدًا
12 - آمرزش گناهان و دستیابی به بهشت، کامیابی بزرگ است.
یکفّر عنه سیّئاته و یدخله جنّـت ... ذلک الفوز العظیم
13 - سعادت و کامیابی انسان، در گرو ایمان و عمل صالح است.
و من یؤمن باللّه و یعمل صـلحًا یکفّر عنه سیّئاته ... ذلک الفوز العظیم
14 - ضرورت توأم بودن ایمان و عمل صالح، در به دست آوردن کامیابی اخروی و بهشت جاویدان
و من یؤمن باللّه و یعمل صـلحًا ... یدخله جنّـت... ذلک الفوز العظیم
15 - تنها مؤمنان دارای عمل صالح، از خسارت عرصه قیامت در امان خواهند بود.
و من یؤمن باللّه و یعمل صـلحًا ... ذلک یوم التغابن ... ذلک الفوز العظیم
برداشت یاد شده، از آن جا است که خداوند، روز قیامت را روز خسارت بار نام گذاشته است; ولی تنها گروهی که دارای ایمان و عمل صالح باشند از این قاعده مستثنا شده اند.
16 - «عن أبی عبداللّه(ع) قال: ...یوم التغابن، یوم یَغبُن أهلُ الجنّة أهلَ النّار...;(1)
از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: ...«یوم التغابن» روزی است که بهشتیان، جهنمیان را مغبون می سازند...».
17 - «فی الخبر النبویّ(ص) أنّه یُفتَح للعبد یوم القیامة علی کلّ یوم من أیّام عمره أربعة و عشرون خزانةً ... یُفتَح له خزانةٌ ... فیراها فارغةً لیس فیها ما یسرّه و لا ما یسؤوه و هی الساعة التی نام فیها أو اشتغل فیها بشیء من مباحات الدنیا فیناله من الغبن و الأسف علی فواتها ... ما لایُوصَف و من هـذا قوله تعالی: «ذلک یوم التغابن»;(2)
در روایتی از پیامبر(ص) آمده که برای بنده در قیامت، برای هر روز از ایام عمرش 24 خزانه باز می شود ... خزانه ای برای او بازمی گردد که آن را خالی می بیند و چیزی که او را خوشحال یا ناراحت کند در آن نیست. این همان ساعتی است که در آن خوابیده و یا مشغول کارهای مباح دنیا بوده است. پس غبن و تأسف بر از دست دادن آن ساعت، به او دست می دهد ... به اندازه ای که قابل توصیف نیست و در همین باره است سخن خدای تعالی: و ذلک یوم التغابن».
انسان
حشر اخروی انسان ها 1، 3
ایمان
آثار ایمان 8، 9، 13، 14; ایمان و عمل صالح 14
بندگان
حسرت اخروی بندگان 17
بهشت
تعدد باغهای بهشت 10; جاودانان در بهشت 11; عوامل جاودانگی در بهشت 14; موجبات بهشت 9، 12; نهرهای بهشت 10; ویژگیهای باغهای بهشت 10
بهشتیان
بهشتیان و جهنمیان 16
خدا
آمرزشگری خدا 7
ذکر
ذکر حشر اخروی انسان ها 2
رستگاری
رستگاری بزرگ 12; عوامل رستگاری 13
روایت 16، 17
سعادت
عوامل سعادت 13; عوامل سعادت اخروی 14
عمل صالح
آثار عمل صالح 8، 9، 13، 14
قیامت
حسابرسی در قیامت 1، 2; حشر در قیامت 3; خزاین قیامت17; ظهور حقایق در قیامت 5; کیفر در قیامت 2; نامهای قیامت 4، 6; ویژگیهای قیامت 3، 5
کافران
زیانکاری اخروی کافران 5; کافران در قیامت 5
گناه
آمرزش گناه 12
مؤمنان
آثار عمل صالح مؤمنان 15; جاودانگی مؤمنان 11; عمل صالح مؤمنان 7، 11; منشأ آمرزش مؤمنان 7; مؤمنان در بهشت 11; مؤمنان در قیامت 15; مصونیت اخروی مؤمنان 15
یوم التغابن 6، 16
یوم الجمع 4
پی نوشت ها :
1. معانی الأخبار، ص 156، ح 1; نورالثقلین، ج 5، ص 342، ح 17.
2. بحارالأنوار، ج 7، ص 262، ح 15.
تصاویر ضمیمه
