تفسیر آیات قرآن کریم – سوره انبیاء– آیه 69 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

قُلْنَا یَا نَارُ کُونِی بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَی إِبْرَاهِیمَ

[ابراهیم را در آتش افکندند و] گفتیم: ای آتش! بر ابراهیم سرد و بی آسیب باش.

1- آتش به فرمان خداوند، بر ابراهیم(ع) سرد و سلامت (مطبوع و بی آسیب) گردید.

قلنا یـنار کونی بردًا و سلـمًا علی إبرهیم

فرمان خداوند به سلامت شدن آتش بر ابراهیم(ع)، می تواند اشاره به این نکته باشد که نه تنها آتش باید بر آن حضرت سرد باشد و او را نسوزاند; بلکه سردی آن به گونه ای و به اندازه ای باشد که کاملاً مطبوع، دلپذیر و بی آسیب باشد.

2- خاصیت و لوازم طبیعی اشیا و فعل و انفعالات آنها، در قلمرو اراده خداوند و قابل تغییر به قدرت او است.

قلنا یـنار کونی بردًا و سلـمًا علی إبرهیم

3- پدیده های طبیعت، چون آتش و ... دارای نوعی شعور و آگاهی اند.

قلنا یـنار کونی بردًا و سلـمًا علی إبرهیم

برداشت یاد شده مبتنی بر این است که جمله (قلنا...) معنای حقیقی «گفتن» مقصود باشد. بنابراین لازمه شنیدن سخن خدا، شعور و آگاهی داشتن است.

4- ابراهیم(ع) از امداد و لطف ویژه الهی در انجام رسالت خویش برخوردار بود.

قلنا یـنار کونی بردًا و سلـمًا علی إبرهیم

5- مبلّغان و دعوت کنندگان به توحید و معارف الهی، در شرایط حساس و خطیر از لطف و امداد خداوند برخوردار خواهند شد.

قلنا یـنار کونی بردًا و سلـمًا علی إبرهیم

نقل داستان نجات ابراهیم از آتش، می تواند به منظور دلداری به پیامبراسلام(ص) و مؤمنانی باشد که در شرایط دشوار مکه زندگی می کردند. همچنین برای بیان این نکته باشد که چنین امدادی، شامل حال تمامی یکتاپرستان و مبلغان دین توحیدی می شود.

6- قدرت خداوند، مطلق است و همه قدرت ها در برابر او ناتوان و بی اثراند.

قالوا حرّقوه ... قلنا یـنار کونی بردًا و سلـمًا علی إبرهیم

جمله «قلنا یانار...» پاسخ به قدرت نمایی بت پرستان است (قالوا حرّقوه). بنابراین جمله یاد شده گویای این حقیقت است که انسان ها با همه توانایی هایشان در برابر اراده و قدرت خداوند ناتوان و مغلوب اند.

آتش

شعور آتش 3

ابراهیم(ع)

امداد به ابراهیم(ع) 4; انقیاد آتش قصه ابراهیم(ع) 1; سردی آتش قصه ابراهیم(ع) 1; فضایل ابراهیم(ع) 4

امدادهای خدا

مشمولان امدادهای خدا 4، 5

خدا

اختصاصات خدا 6; اوامر خدا 1; حاکمیت اراده خدا 2; حاکمیت قدرت خدا 2; قدرت خدا 6

عوامل طبیعی

تأثیر عوامل طبیعی 2

لطف خدا

مشمولان لطف خدا 4، 5

مبلغان

امداد به مبلغان 5; مبلغان هنگام سختی 5

موجودات

شعور موجودات 3; عجز موجودات 6