تفسیر آیات قرآن کریم- سوره النجم – آیه 28 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَمَا لَهُم بهِ مِنْ عِلْمٍ إِن یَتَّبعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنَّ الظَّنَّ لَا یُغْنِی مِنَ الْحَقِّ شَیْئًا

در حالی که هیچ علمی به آن ندارند و جز از گمان پیروی نمی کنند و قطعاً گمان، به هیچ وجه از [شناخت ]حق کفایت نمی کند.

1 - اظهارات مشرکان در مورد فرشتگان، بی بهره از واقعیت و متکی بر حدس و گمان

لیسمّون الملـئکة ... و ما لهم به من علم إن یتّبعون إلاّ الظنّ

2 - حقیقت «ملایک»، غیر قابل دسترسی برای انسان با حدس و گمان

لیسمّون الملـئکة ... و ما لهم به من علم إن یتّبعون إلاّالظنّ

3 - پندارگریی و گمان محوری، شالوده هویت مشرکان بی باور به آخرت

إنّ الذین لایؤمنون بالأخرة ... إن یتّبعون إلاّ الظنّ

با توجه به حصر در «إن یتّبعون إلاّ الظنّ»، مطلب بالا استفاده می شود.

4 - ناباوران نسبت به آخرت، گرفتار توهمات و خرافات در معارف اعتقادی خویش

إنّ الذین لایؤمنون بالأخرة ... و ما لهم به من علم إن یتّبعون إلاّ الظنّ

برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که «ظن» در آیه شریفه، مفهوم گسترده لغوی آن را دارد; که حتی شامل توهمات و احتمالات ضعیف نیز می شود.

5 - کارایی نداشتن حدس و گمان، برای دستیابی انسان به حق و حقیقت

و إنّ الظنّ لایغنی من الحقّ شیئًا

6 - لزوم اتکای معارف و عقاید، بر شالوده یقین و برهان; و نه حدس و گمان

و إنّ الظن لایغنی من الحقّ شیئًا

آخرت

خرافه پرستی مکذبان آخرت 4

ظن

بی ارزشی ظن 5; پیروی از ظن 1، 3

عقیده

اهمیت برهان در عقیده 6; اهمیت یقین در عقیده 6

مشرکان

بی منطقی عقیده مشرکان 1; خیال پردازی مشرکان 3; صفات مشرکان3

ملائکه

حقیقت ملائکه 2