تفسیر آیات قرآن کریم- سوره النباء – آیه 28 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَکَذَّبُوا بآیَاتِنَا کِذَّابًا

و آیات ما را به شدّت تکذیب کردند.

 

1 - طغیان گران دوزخی، آیات الهی را دروغ شمرده و بر تکذیب آن اصرار میورزیدند.

 

و کذّبوا بـایـتنا کذّابًا

«کذّاباً» (مصدر باب «تفعیل»)، مفعول مطلقی است که بر تأکید دلالت دارد.

 

2 - آیات معاد در دیدگاه طغیان گران، دروغ و به دور از واقعیت است.

 

و کذّبوا بـایـتنا کذّابًا

مراد از «آیاتنا» ـ به قرینه «لایرجون حساباً» در آیه قبل ـ آیاتی است که معاد را مطرح کرده بود.

 

3 - بسیاری از آیات قرآن، هشدار دهنده مردم درباره معاد و حسابرسی در قیامت است.

 

لایرجون حسابًا . و کذّبوا بـایـتنا کذّابًا

جمع بودن «آیات» بر نکته یاد شده دلالت دارد. به قرینه کلمه «حساباً» ـ در آیه قبل ـ موضوع حسابرسی در مجموعه آن آیات مطرح شده است.

 

4 - طغیان گری و گناه بی حد، پیامد تکذیب آیات و نشانه های خداوند است.

 

للطّـغین ... و کذّبوا بـایـتنا کذّابًا

ارتباط این آیه با آیات پیشین، گویای برداشت یاد شده است. مراد از «آیاتنا»، ممکن است آیات نازل شده از سوی خداوند باشد. هم چنین می تواند علاوه بر آن، آیات و نشانه های وجود و یگانگی خداوند نیز باشد.

 

5 - باور نداشتن معاد، زمینه ساز انکار تعالیم الهی و آموزه های دینی است.

 

لایرجون حسابًا . و کذّبوا بـایـتنا کذّابًا

 

6 - تکذیب آیات الهی، مایه گرفتاری به عذاب جهنم و محرومیت از لذّت برودت و آشامیدن آب در آخرت

 

إنّ جهنّم ... لایذوقون ... و کذّبوا بـایـتنا کذّابًا

 

7 - نوشیدن آب جوشان و خونابه چرکین و بدبو در جهنم، عقوبتی مناسب با گناه تکذیب آیات الهی

 

إلاّ حمیمًا و غسّاقًا ... و کذّبوا بـایـتنا کذّابًا

ترتیب پنج آیه مورد بحث، به گونه ای است که آیه «جزاء وفاقاً»، دو عقوبت قبل از خود را کیفری مناسب، برای دو گناه بعد از خود قلمداد کرده است. عقوبت ها یکی منفی (لایذوقون) و دیگری مثبت (إلاّ حمیماً و غساقاً) بود و گناهان نیز یکی منفی (لایرجون) و دیگری مثبت (کذّبوا) است. آیه «جزاء وفاقاً» در میان آنها، گویای تناسب عقوبت منفی با گناه منفی و تناسب عقوبت مثبت با گناه مثبت است. برداشت یاد شده بیانگر تناسب دو مثبت است.

آب

عوامل محرومیت از آب 6

آیات خدا

آثار تکذیب آیات خدا 6; عوامل تکذیب آیات خدا 4; مکذبان آیات خدا 1

جهنم

آب داغ جهنم 7; بدبویی آشامیدنیهای جهنم 7; چرکابه جهنم 7; موجبات جهنم 6

جهنمیان

تکذیبگری جهنمیان 1

حسابرسی

تعدد آیات حسابرسی اخروی 3; هشدار به حسابرسی اخروی 3

دین

آسیب شناسی دینی 5; زمینه تکذیب دین 5

سرما

عوامل محرومیت از سرما ی اخروی 6

طغیان

آثار طغیان 4

طغیانگران

تکذیبگری طغیانگران 1، 2

عذاب

موجبات عذاب اخروی 6

قرآن

هشدارهای قرآن 3

کیفر

تناسب کیفر با گناه 7

گناه

آثار گناه 4

معاد

آثار تکذیب معاد 5; تعدد آیات معاد 3; مکذبان آیات معاد 2; هشدار به معاد 3

نظام کیفری 7