تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الذاریات – آیه 28 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
فَأَوْجَسَ مِنْهُمْ خِیفَةً قَالُوا لَا تَخَفْ وَبَشَّرُوهُ بغُلَامٍ عَلِیمٍ
پس [چون دید نمی خورند] ترسی از آنان به دل گرفت گفتند: مترس و او را به پسری دانا بشارت دادند.
1 - میهمانان ابراهیم(ع)، از خوردن غذا خودداری کردند.
فأوجس منهم خیفة
«فاء» در «فأوجس» فصیحه و نشانگر این است که جمله ای پیش از آن حذف شده است. تقدیر آن چنین می باشد: «فلم یأکلوا فأوجس منهم خیفة».
2 - خودداری میهمانان از خوردن غذا، مایه بیم و نگرانی حضرت ابراهیم(ع)
قال ألا تأکلون . فأوجس منهم خیفة
«أوجس» معادل دو فعل «أحسّ و أضمر» می باشد و تنوین «خیفة» برای تنویع است; یعنی، ابراهیم(ع) در درون خویش از آنان احساس نوعی ترس کرد.
3 - امتناع میهمان از خوردن غذای صاحب خانه، امری منفی و نگران کننده در فرهنگ مردم عصر ابراهیم(ع)*
قال ألا تأکلون . فأوجس منهم خیفة
نگران شدن ابراهیم(ع)، نشانگر این است که از نظر مردم عصر آن حضرت، نخوردن غذا به منزله تهدید به حساب می آمده است.
4 - عدم منافات ترس از چیزهای هراسناک، با مقام نبوت *
فأوجس منهم خیفة قالوا لاتخف
5 - اقدام میهمانان ابراهیم(ع)، به رفع نگرانی از آن حضرت با معرفی خویش
قالوا لاتخف
از مطالب بعد، استفاده می شود که میهمانان بعد از گفتن «لاتخف»، خود را به ابراهیم(ع) معرفی کردند و نگرانی آن حضرت را برطرف نمودند; و گرنه صرف گفتن «لاتخف» نگرانی را نمی زداید.
6 - ملائکه، بی نیاز از خوردن غذا، حتی در صورت تجسم به شکل بشر
قال ألا تأکلون ... قالوا لاتخف
از آیه شریفه استفاده می شود که ملائکه سرانجام از غذای ابراهیم(ع) نخوردند، هر چند شکل بشری یافته بودند.
7 - بشارت میهمانان ابراهیم(ع)، به آن حضرت در مورد اعطای پسری دانا به ایشان
و بشّروه بغلـم علیم
8 - حضرت ابراهیم(ع) در اشتیاق داشتن فرزند
و بشّروه بغلـم
9 - دانش، از ارزش های مهم انسان
و بشّروه بغلـم علیم
10 - پسر بشارت داده شده به ابراهیم(ع)، دارای عظمت و مقامی والا
و بشّروه بغلـم علیم
11 - داشتن فرزند دانا و دانشمند، از نعمت های الهی و شایسته بشارت و شادمانی
و بشّروه بغلـم علیم
برداشت یاد شده، به خاطر این نکته است که واژه «بشارت» در جایی به کار می رود که خیر و نعمت باشد.
12 - حضرت ابراهیم(ع)، برخوردار از عنایت ویژه الهی و بقای نسل او مورد توجه خداوند
و بشّروه بغلـم علیم
13 - حضرت ابراهیم(ع)، به فرزنددار شدن و بقای نسل خود علاقه مند بود.
و بشّروه بغلـم علیم
واژه «بشارت»، در جایی به کار می رود که مورد علاقه و مایه سرور باشد.
14 - حضرت اسحاق(ع)، شخصیتی دانا و دانشمند
و بشّروه بغلـم علیم
برداشت یاد شده، با توجه به این مطلب است که مقصود از «بغلام علیم» ـ طبق گفته مفسران ـ حضرت اسحاق(ع) است.
ابراهیم(ع)
بشارت به ابراهیم(ع) 7، 10; بشارتهای مهمانان ابراهیم(ع) 7; بقای نسل ابراهیم(ع) 12; رفع نگرانی ابراهیم(ع) 5; علایق ابراهیم(ع) 8، 13; عوامل ترس ابراهیم(ع) 2; فضایل ابراهیم(ع) 12; فضایل نسل ابراهیم(ع) 12; قصه ابراهیم(ع) 1، 2، 5; معرفی مهمانان ابراهیم(ع) 5; مقامات پسر ابراهیم(ع) 10; مهمانان ابراهیم(ع) 1، 2
اسحاق(ع)
علم اسحاق(ع) 14; فضایل اسحاق(ع) 14
بشارت
بشارت پسر عالم 7، 11
خدا
نعمتهای خدا 11
سرور
عوامل سرور 11
علایق
علاقه به بقای نسل 13; علاقه به فرزند 8، 13
علم
ارزش علم 9
عمل
عمل ناپسند در دوران ابراهیم(ع) 3
لطف خدا
مشمولان لطف خدا 12
ملائکه
بی نیازی مادی ملائکه 6; تجسم ملائکه 6; ملائکه مبشر 7; ملائکه و غذا 6; ملائکه و غذای ابراهیم(ع) 1، 2
مهمان
امتناع مهمان از غذا 3
نبوت
نبوت و ترس 4
نعمت
نعمت پسر عالم 11
تصاویر ضمیمه
