تفسیر آیات قرآن کریم – سوره النا س– آیه 6– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاس

[وسوسه گر] از جنّیان باشد یا مردمان.

 

1 - برخی از جنیان، در ذهن انسان ها افکار پلید القا کرده، آنها را وسوسه می کنند.

 

من الجنّة و الناس

حرف «من» برای تبعیض است و بیان می کند که مراد از «الوسواس الخنّاس»، برخی از جنّیان و انسان ها است. «جِنّة» به معنای گروه جن (مفردات) و «ناس» جمع انسان است.(تاج العروس)

 

2 - تنها جنیان و انسان ها، به القای افکار پلید و وسوسه های شیطانی در ذهن بشر می پردازند.

 

الذی یوسوس فی صدور الناس . من الجنّة و الناس

 

3 - خطر وسوسه گران جن و انس، بزرگ و سزاوار چاره اندیشی است.

 

من الجنّة و الناس

 

4 - پیامبر(ص)، در معرض تهاجم وسوسه های جنیان و انسان ها

 

قل أعوذ ... من الجنّة و الناس

 

5 - پناه بردن به خداوند از خطر وسوسه جن و انس، توصیه ای الهی به پیامبر(ص)

 

قل أعوذ ... من الجنّة و الناس

 

6 - خداوند، توانا بر خنثی ساختن وسوسه های جن و انس

 

قل أعوذ بربّ الناس ... من الجنّة و الناس

 

7 - پناه بردن به خداوند از خطر وسوسه جنیان و انسان ها، مایه مصونیت انسان در برابر آن

 

قل أعوذ بربّ الناس ... من الجنّة و الناس

 

8 - دارا بودن مقام ربوبیت، فرمان روایی و الوهیت، دلیل توانایی خداوند بر حفاظت مردم از خطر وسوسه های جنیان و انسان ها است.

 

بربّ الناس . ملک الناس . إلـه الناس ... من الجنّة و الناس

 

9 - وسوسه جنیان برای انسان ها، خطرناک تر از وسوسه هم نوعان شان است.

 

من الجنّة و الناس

تقدیم «الجنّة»، به جهت یکنواخت شدن آخر آیه های این سوره و یا ناظر به افزون تر بودن خطر وسوسه جنیان است. برداشت یاد شده، ناظر به احتمال دوم است.

 

10 - انسان، همواره در خطر وسوسه های شیطان است.

 

من الجنّة

«شیطان» ـ چنانچه در برخی از سوره های دیگر آمده است ـ از جنس جن است.

 

11 - برخی از انسان ها، مانند برخی از جنیان، شیطان اند و مخفیانه مردم را وسوسه می کنند.

 

الوسواس الخنّاس ... من الجنّة و الناس

عموم مفسران «شیطان» را مصداق «وسواس خنّاس» قرار داده اند. این آیه نیز او را از نوع جن و انس می داند; بنابراین شیطان، عنوانی عام خواهد بود که بر افرادی از بشر و جنیان، تطبیق می کند.

 

12 - پیامبر(ص)، مواجه با وسوسه گرانی از جن و انس که مردم را درباره ربوبیت، فرمان روایی و الوهیت خداوند به تردید می افکندند.

 

قل أعوذ بربّ الناس . ملک الناس . إلـه الناس . من شرّ الوسواس ... من الجنّة و الناس

در برداشت یاد شده، مجموع سوره با این نگاه تفسیر شده است که پیامبر(ص)، در مسیر ابلاغ یکتایی خداوند در ربوبیت، فرمان روایی و الوهیت، با عده ای از جن و انس مواجه شده بود که در سینه های مردم وسوسه ایجاد کرده، هدایت آنان را بر آن حضرت دشوار می ساختند; خداوند، آن حضرت را در پناه خود قرار داده و او را به این پناهنده شدن فرا خوانده است تا وسوسه گران و اغواگران مردم را، از سر راه او بردارد.

 

13 - خداوند، پناهگاهی شایسته برای پیامبر(ص)، در برابر تلاش جن و انس برای اغوای مردم و ایجاد تزلزل در دل های آنان

 

قل أعوذ ... الذی یوسوس فی صدور الناس . من الجنّة و الناس

 

14 - لزوم پناه بردن به خداوند از آثار وسوسه های جن و انس

 

قل أعوذ بربّ الناس ... الذی یوسوس فی صدور الناس . من الجنّة و الناس

استعاذه

آثار استعاذه به خدا 7; استعاذه از وسوسه انسان ها 7، 14; استعاذه از وسوسه جن 7، 14; اهمیت استعاذه به خدا 14

اسلام

تاریخ صدر اسلام 12

انسان

خطر وسوسه انسان ها 5، 9; عوامل مصونیت انسان ها 7; موانع وسوسه انسان ها 6، 8; نقش انسان ها 2; وسوسه انسان ها 4

جن

اضلال جن 1; خطر وسوسه جن 5، 9; موانع وسوسه جن 6، 8; نقش جن 2; وسوسه جن 1، 4

حمایتهای خدا

مشمولان حمایتهای خدا 13

خدا

اهمیت الوهیت خدا 8; اهمیت حاکمیت خدا 8; اهمیت ربوبیت خدا 8; توصیه های خدا 5; دلایل قدرت خدا 8; قدرت خدا 6

شیاطین

چاره اندیشی برای وسوسه شیاطین 3; خطر شیاطین انس 3; خطر شیاطین جن 3; شیاطین جن 1; خطر وسوسه های شیطان 10; موانع وسوسه شیاطین انس 13; موانع وسوسه شیاطین جن 13; وسوسه شیاطین انس 3، 11; وسوسه شیاطین جن 3، 11

گمراهی

زمینه گمراهی 10

محمد(ص)

توصیه به محمد(ص) 5; حامی محمد(ص) 13; زمینه آسیب پذیری محمد(ص) 4; محمد(ص) و وسوسه شیاطین انس 12; محمد(ص) و وسوسه شیاطین جن 12; مصونیت محمد(ص) 13

وسوسه

عوامل وسوسه 2