تفسیر آیات قرآن کریم – سوره القیامه – آیه 40 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أَلَیْسَ ذَلِکَ بقَادرٍ عَلَی أَن یُحْیِیَ الْمَوْتَی

آیا این خدا قادر نیست که مردگان را زنده کند؟

1 - توانایی خداوند بر احیای مردگان

ألیس ذلک بقـدر علی أن یحیی الموتی

2 - آفرینش آغازین انسان، از نطفه و علقه به همراه ساختاری معتدل و هماهنگ، دلیل قدرت خداوند بر برپایی قیامت و احیای مردگان

ألم یک نطفة من منیّ یمنی ... فخلق فسوّی ... ألیس ذلک بقـدر علی أن یحیی الموتی

3 - هدف داری آفرینش و زندگی انسان، دلیل وجود قیامت

أحسب الإنسـن أن یترک سدًی ... ألیس ذلک بقـدر علی أن یحیی الموتی

یادآوری توانایی خداوند بر احیای مردگان ـ پس از طرح مسأله بی هدف نبودن زندگی انسان ـ می تواند بیانگر این حقیقت باشد که هدفدار بودن آفرینش و زندگی بشر، اقتضا دارد که انسان ها دوباره زنده شوند و به کردار آنان رسیدگی شود; زیرا جز این، آفرینش و زندگی بشر، پوچ و بی هدف خواهد بود.

4 - استبعاد و تردید در توانایی خداوند، مشکل و بهانه کافران در پذیرش مسأله معاد و احیای مردگان

ألیس ذلک بقـدر علی أن یحیی الموتی

طرح مسأله توانایی خداوند بر احیای مردگان به صورت سؤال، نشان دهنده حقیقت یاد شده است.

5 - مطالعه در مبدأ و مراحل آفرینش انسان، از راه های شناخت معاد و پی بردن به احیای مردگان

ألم یک نطفة من منیّ یمنی ... فخلق فسوّی ... ألیس ذلک بقـدر علی أن یحیی الموتی

6 - نقش تعیین کننده انسان شناسی، در درک معارف الهی (معاد و...)

   أیحسب الإنسـن أن یترک سدًی . ألم یک نطفة ... ألیس ذلک بقـدر علی أن یحیی الموتی

برداشت یاد شده، به سبب این نکته است که خداوند، برای اثبات توانایی خویش بر احیای مردگان و برپایی قیامت، مسأله هدفمند بودن زندگی انسان و سیر آفرینش او را مطرح ساخته است.

7 - ارتباط و پیوند وثیق میان حیات دنیوی و اخروی انسان

أیحسب الإنسـن أن یترک سدًی ... ألیس ذلک بقـدر علی أن یحیی الموتی

از همراه هم آمدن دو موضوع هدفمندی زندگی بشر و احیای مجدد مردگان مطلب یاد شده به دست می آید.

8 - انسان و احیای مجدد او در روز رستاخیز، از مباحث اساسی و محوری قرآن در دوره نخستین رسالت پیامبر(ص)

   لا أقسم بیوم القیـمة ... أیحسب الإنسـن ألّن نجمع عظامه ... أیحسب الإنسـن أن یترک سدًی ... ألیس ذلک بقـدر علی أن یحیی الموتی

برداشت یاد شده، به این سبب است که این سوره ـ که از سوره های مکی و نازل شده در مرحله نخستین رسالت است ـ از آغاز تا پایان، درباره دو موضوع انسان و قیامت بحث کرده است.

آفرینش

هدفداری آفرینش 3

انسان

خلقت ابتدایی انسان 2; مطالعه مبدأ خلقت انسان 5; مطالعه مراحل خلقت انسان 5; منشأ خلقت انسان 2; هدفداری زندگی انسان 3

انسان شناسی

آثار انسان شناسی 6; اهمیت انسان شناسی 8

حیات

حیات اخروی 7; حیات دنیوی 7

خدا

دلایل قدرت خدا 2; قدرت خدا 1، 4

خلقت

خلقت از علقه 2; خلقت از نطفه 2

دین

زمینه فهم دین 6

قرآن

تعالیم قرآن 8

قیامت

دلایل قیامت 2، 3

کافران

بهانه جویی کافران 4

مردگان

استبعاد احیای مردگان 4; دلایل احیای مردگان 2، 5; منشأ احیای مردگان 1

معاد

استبعاد معاد 4; اهمیت معاد 8; دلایل معاد 5; زمینه درک معاد 6